Uluslararası Uzay İstasyonu 🛰️ – Yörüngede 25 Yıl

Uluslararası Uzay İstasyonu(UUİ), Dünya’nın yörüngesinde bulunan ve 20 ülkenin ortaklaşa katılımıyla oluşturulan bir uzay istasyonudur. İngilizce ismi International Space Station(ISS) olarak bilinir. Siz değerli Zovovo okurları için inceleyeceğimiz bu yazımızda, bu uzay istasyonunun yapım öncesi çalışmalar ve amaç neymiş, kısa kısa bir göz atalım.

İlk Uzay İstasyonu – Salyut 1

Sovyetler Birliği tarafından Salyut Programı kapsamında 1971 tarihinde fırlatılan Salyut 1, 19 Nisan 1971’de yörüngeye oturtularak ilk uzay istasyonu olarak tarihe geçmiştir. İstasyonun ilk mürettebatı olacak Soyuz 10 ekibi istasyona kenetlense bile oluşan arıza nedeniyle istasyona geçiş yapamamıştır. Görev iptal edilip  25 Nisan 1971 tarihinde Dünya’ya iniş gerçekleştirdiği sırada kabine zehirli gaz dolması nedeniyle 3 kişilik görev ekibinden Nikolai RUKAVISHNIKOV, baygınlık geçirmiştir.

6 Haziran 1971 tarihinde ise Soyuz 11 ekibi fırlatılıp, 1 gün sonrasında başarıyla istasyona kenetlenmiş ve görev ekibi  yaklaşık 22 gün boyunca istasyonda kalıp bilimsel çalışmalarını yürütmüşlerdir.

Fakat ne yazıktır ki 30 Haziran 1971’de yeryüzüne iniş sırasında kabin basıncı ile dış basıncı eşitleyen süpaplardan kaynaklı bir hatadan dolayı 3 kişiden oluşan mürettebatın tümü boğularak yaşamlarını yitirmişlerdir.

Apollo-Soyuz Test Project

Apollo uzay aracından çekilen Soyuz kapsülünün fotoğrafı – 1975

Uluslararası Uzay İstasyonu’nun yapımı Soğuk Savaş dönemindeki Amerika Birleşik Devletleri ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği‘nin arasındaki Uzay Yarışı‘nın Birleşik Devletler tarafından 1969 yılında Ay‘a ulaşılmasıyla yavaştan son bulmasına yakın bir zamanda, iki ülkenin uzayda işbirliği, barış ortamı ve bilimsel katkı amaçları içerisinde 1975 yılında gerçekleştirdikleri, ABD’nin Apollo uzay aracı ile SSCB’nin Soyuz kapsülünün büyük bir başarı ile birleşmesiyle gerçekleşen Apollo-Soyuz Test Project, uluslararası bir uzay istasyonu’nun yapımı için ilerleyen zamanlarda oldukça önemli bir örnek olarak tarihe geçecekti.

Alexei LEONOV(solda) – Deke SLAYTON(sağda) uzayda tokalaşırken – İnsanlı İlk Uzay Buluşması – 1975

Gökyüzünde Bir Laboratuvar – Skylab

Uzayda kullanılabilecek bir Uluslararası Gökyüzü Laboratuvarı düşüncesi Soğuk Savaş sürecinde taraflar arasındaki gerek tansiyonun yükselmesi gerekse de bütçe yetersizliklerinden kaynaklı olarak proje yıllarca ertelenmek durumunda kalmıştır.

14 Mayıs 1973 yılında NASA, ABD’nin ilk uzay istasyonu olacak Skylab’ı Kennedy Uzay Merkezi’nden göndererek Skylab Programı’nı başlatmıştır. Skylab, Dünya’nın atmosferine girip, sürtünmeden ve ısı nedeniyle parçalanıp Dünya’ya düştüğü 1979 yılına kadar gönderilen görev ekiplerine hizmet etmiştir.

Skylab-4 Ekibinin yeryüzüne dönmeden önce yaptıkları son uçuştan Skylab’ın fotoğrafı – 8 Şubat 1974

Uluslararası Uzay İstasyonu(UUİ)

Tarih 1998 yılını gösterdiğinde 20 ülkenin ortak katılımıyla Uluslararası Uzay İstasyonu’nun yapımına başlanmış, inşası aşamalar halinde gerçekleştirilmiş ve istasyonun ilk modülünü Rusya’nın 20 Kasım 1998’de gönderdiği  “şafak” anlamına gelen Zarya modülü oluşturmuştur.

Zarya – Uluslararası Uzay İstasyonu’nun ilk modülü – 1998

Zarya modülü, ABD’nin Unity modülü ile birleştirilerek Uluslararası Uzay İstasyonu’nun temellerini oluşturmuşlardır.

Unity – İkinci Modül

İstasyon devam eden süreçte genişletildi ve tamamlanması 2011 yılında gerçekleşti. 2011’den günümüze kadar olan zaman içerisinde de katılımcı ülkeler tarafından yeni modüller eklenmeye devam edildi.

Modüller

İstasyon toplamda 16 “vakumlu”  modülden oluşmaktadır. Bu modüller birbirlerine bağlı olarak uzayda dönmektedirler. Her bir modül belirli bir amaca hizmet eder; ekipmanlar, laboratuvarlar, yaşam alanları ve iletişim sistemleri bulunmaktadır. Ayrıca istasyondaki astronotların günlük aktivitelerini gerçekleştirebilmek için uçuş ekipmanları, uyku, yemek ve hijyen gereksinimlerine yönelik tesisler de bulunmaktadır.

Uluslararası Uzay İstasyonu’nun Modülleri – Wikipedia

Görevi

Uluslararası Uzay İstasyonu’nun misyonu, uzaydaki insan yaşamını desteklemek, uzayda yapılan bilimsel çalışmaları gerçekleştirebilmek, astronotların uzay yürüyüşü yapmalarını sağlayabilmek, Dünya’nın yüzeyinde gözlenen olayları incelemek ve gelecekteki uzay keşiflerine hizmet edebilmek yer alır.

SpaceX Crew Dragon Endeavour tarafından çekilen fotoğrafın üst kısmında Harmony Modülü, alt kısmında Zvezda ve Zarya Modülleri görünüyor – 8 Kasım 2021

Uzayda yapılan araştırmaların yanı sıra, uluslararası alanda iş birliği ve diplomasinin bir simgesi olmakla birlikte, teknolojik ilerlemelerin test edilebilmesi ve astronotların uzayda yaşam deneyimi edinebilmelerine katkı sağlar.

Uluslararası Uzay İstasyonu’nun Dragon Kapsülünden fotoğrafı – 8 Kasım 2021

Ek olarak, Uluslararası Uzay İstasyonu, gelecekteki uzay araştırmaları için bir temel olarak hizmet verecek. Gelecekte Ay, Mars ve diğer gezegenleri ziyaret etmek için gerekli olan sistemler ve teknolojiler, UUİ görevlerinden elde edilen bilgilerle geliştirilmektedir.

İleriye bakıldığında, Uluslararası Uzay İstasyonu harika olanaklarla dolu. Şu anda UUİ, genişleme potansiyeline sahip olsa da, en az 2028 yılına kadar faaliyetlerine devam edecek. Ancak, sonunda UUİ’nin yerini alabilecek veya tamamlayabilecek yeni uluslararası ve ticari uzay istasyonlarının kurulmasına ilişkin tartışmalar ve planlar hala devam ediyor.

Pasifik Okyanusu’ndaki Marshall Adaları’nın 423km üzerinde seyrederken – 8 Kasım 2021

Geleceği ve Artemis Programı

NASA’nın insanları Ay’a tekrar döndürmeyi ve orada sürdürülebilecek bir varlık oluşturmayı, Ay için ileri bir karakol oluşturulmasını planladığı Artemis Programı için Uluslararası Uzay İstasyonu gelecekteki uzay görevleri için bir hazırlık noktası olarak hizmet verecektir. Artemis Programı aynı zamanda Mars’a yapılacak mürettebatlı görevler de dahil olmak üzere derin uzay görevlerini de kapsamaktadır. Bu nedenle UUİ, insanların bu uzay görevleri için bir kilit noktası olmaktadır.

Yeni Uzay İstasyonları Düşüncesi

Uzay istasyonlarının geleceği, hem hükümet öncülüğündeki girişimlerin hem de ticari uzay girişimlerinin büyümesiyle şekilleniyor. SpaceX ve Blue Origin gibi şirketler, turizm, araştırma ve üretim gibi çeşitli amaçlar için kendi uzay istasyonlarını geliştirmeye ilgi duyduklarını belirttiler. Bu ticari uzay istasyonları, uzay turizmi deneyimleri, uzay araştırmaları ve bilimsel araştırmalar için yeni fırsatlar sunabilir.