Siyah frenk üzümü Ribes nigrum olarak adlandırılan bir meyvedir. Zaman zaman ilaç olarak kullanıldığı durumlar olduğu bilinmektedir. (Avrupa ve Asya’nın bazı bölgelerine özgü bir bitki çeşidi olarak tanınmış olup, dünyanın farklı bölgelerinde de satış ve yetiştiriciliği yapıldığı bilinmektedir). Siyah frenk üzümü özü tipik olarak siyah frenk üzümü meyvesinden veya siyah frenk üzümü tohumlarından elde edilir ve bu sayede halka satılır.
Siyah frenk üzümünün tarihi ABD’de 20. yüzyılın başlarında yasaklandı. Çünkü bitkiler tomruk endüstrisini tehdit eden bir mantar bakterisini taşıdığı için tarıma ve diğer çevreye zararı olduğu biliniyordu ve bugün bu sebeple ABD’de daha az popüler durumda.
İnsanlar ABD’de frenk üzümü konusunda pek fazla tadının nasıl olduğu ve nasıl bir meyve olduğu konusunu Asya ülkelerine oranla sadece bu sebeple daha az bilmektedirler. Bazı ülkelerde frenk üzümü yasağı bugün günümüzde bile devam etmektedir ve olası tarım sorunlarının önüne geçmek adına devletler bu konuda çok ciddi radikal yasaklar uygulamaktadırlar. Bunun sebepleri olarak ise yine mantar enfeksiyonunu yayması ve diğer tarım alanları ve ürünlerine zarar vererek sağlık açısından sorunan sebep olabileceğine olan inançtır.
Siyah frenk üzümü üzerimi bazı faydaları olan bir meyve olsa bile, aşırı ve düzensiz tüketim durumunda insan vücuduna çok büyük oranda zararları olabilir. Bunu engellemek için uzmanlar frenk üzümü tüketimi konusunda çok dikkatli olmayı ve fazla tüketimi sınırlandırmayı önermektedirler.
Frenk üzümü şunlardan yüksek miktarda içermektedir:
- antosiyaninler
- polifenolik maddeler
- antioksidanlar
- C vitamini
- gama-linolenik asit (GLA)
İngiltere’de birçok insanın siyah frenk üzümünü dondurmalar başta olmak üzere çeşitli gıdalarda ve sade olarak tükettikleri bilinmektedir. Asya ülkelerine oranla belki de en fazla frenk üzümünün tüketildiği ülke olarak İngiltere ilk sıralarda kendisine yer bulabilir. Bu yönüyle İngiltere’ye bir ziyaret gerçekleştirirseniz siyah frenk üzümünü fazlası ile özellikle lezzetli İngiliz dondurmacılarında çok fazla görebilirsiniz.
İnsanların yüzyıllar içerisinde birden fazla alanda frenk üzümü kullandıkları ve bunların giderek daha fazla ürün ve gıdanın içerisinde kullanıldığı bilinmektedir. Gıda mühendisleri frenk üzümünü her türlü gıdayla birleştirmenin doğru olmadığını belirtmekte olup, tat konusunda frenk üzümünün her gıdaya uygun olmadığını açıkça belirtmektedirler.
Bazı insanlar frenk üzümünü sağlığa yararlı olduğu için tüketmektedir. Sağlığa yararlı olduğu konusunda bazı uzmanlar frenk üzümü üzümünün şunlara iyi geldiğini savunmaktadır:
- kan dengesini sağlamak
- bağışıklık sistemini güçlendirmek
- göz sağlığı
- bağırsak sağlığı
- böbrek sağlığı
Frenk üzümü ekstraktlarının tip 1 ve 2 diyabet gibi metabolik durumlar için risk faktörlerini azalttığı araştırmalar sonucunda ortaya çıkarılmış, ancak şeker hastalığını engellemediği ve şeker hastalarında herhangi bir şekilde etkili olmadığı belirtilmiştir.
İçindekiler
Vitamin Deposu
Frenk üzümü aşağıda yazılı olan birçok vitamini içerir:
- A
- B-5
- B-6
- B-1
- E
- C
frenk üzümü içerisinde bulunan C vitamini portakaldan 4 kat daha fazladır ve bu sayede yüksek dozda C vitamini içeriyor olmasında dolayı insanların gerekli olması durumunda portakal yerine daha az miktarda frenk üzümü tüketerek vücutlarına C vitamini alabileceği belirtilmektedir. Uzmanlar, eğer ki bir kişi C vitamini açısından eksiklik yaşamaya başladı ve bağışıklık sisteminde sorunlar meydana gelmeye başladıysa en iyi C vitamininin frenk üzümünden alınabilecek olduğunu ifade etmektedirler. Aynı zamanda frenk üzümü içerisinde yaban mersinine oranla 2 kat daha fazla antioksidan içermektedir. Bu yönüyle insanların antioksidan içerikli takviye gıdalar yerine direkt olarak frenk üzümü tüketebileceği belirtilmektedir.
C vitaminin insan vücudu için faydaları saymakla bitmez. Ancak yüksek dozda C vitamini idrar rengi değişimi ve böbrekte bazı sağlık sorunlarına sebep olabilir. Yüksek dozda B12 vitamininin bile insan vücudu için çok ciddi sağlık sorunlarına sebep olabileceği günümüzde bilindiğinden çok miktarda frenk üzümü tüketmemekte fayda vardır.
Bağışıklık Sisteminizi Güçlendirir
Frenk üzümü aynı zamanda antioksidan ve antosiyanin içeren bir meyvedir. Bunlar bağışıklık sisteminizi güçlendirmeye, boğaz ağrısını yatıştırmaya ve grip semptomlarını hafifletmeye yardımcı olacak olan şeylerdir ve bu sebeple grip olduğunuzda veya benzer bağışıklık sistemi sorunları yaşamanız durumunda ilk olarak tüketmeniz gereken gıda olarak çorba veya portakal yerine frenk üzümünü tercih edebilirsiniz.
Yine de uzmanlar grip ve benzer sağlık sorunlarında ilk sırada tüketilmesi gereken gıdanın yemekler olduğunu, yemeklerden sonra ise frenk üzümü ve benzer meyveler ve gıda takviyeleri olduğuna değinmektedirler. Sadece frenk üzümü tüketmek grip olduğunuz zaman besin maddeleri açısından yetersiz gelecek olduğu için uygun değildir.
Frenk üzümü yaprakları da dahil olmak üzere bir dizi vitamin, mineral ve maddeyi içerisinde barındırır, bunlar:
- antimikrobiyal
- antienflamatuvar
- antiviral
- antitoksik
- antiseptik
- antikanser
Özelliklerdir. Bu özellikleri kesin olarak insan vücudunda sağlık sorunlarını engellemez ancak antikanser olarak adlandırılan yanı sayesinde frenk üzümünün insanları kanser ve benzer sağlık sorunlarına karşı daha fazla koruduğuna inanılmaktadır. Kesin olarak frenk üzümü her gün tüketilse bile kanseri engellemez ve bu hiçbir meyve ve gıda için geçerli olmayan bir iddiadır.
Bazı çalışmalarda frenk üzümünün insanlarda daha fazla enerji verdiği ve daha fazla spor yapmayı sağladığı, spor yapanların frenk üzümü tüketimini düzenli olarak uyguladıklarında daha az yorulduklarını gösterdi. Ancak bu konuda daha fazla çalışma yapılmasına gerek olduğu, bu durumun psikolojik olarak da etkisinin olabileceği açıklandı.
Bir başka çalışma, frenk üzümü tohumu yağının bağışıklık sistemini güçlendirdiğini açık bir şekilde ortaya koydu.
Frenk üzümü, vücudunuzun enflamatuar tepkisi üzerinde direkt olarak etkilidir.
Frenk üzümü tohumu yağı, vücuttaki iltihabı hafifletmeye yardımcı olduğu söylenen bir tür omega-6 yağ asidi olan gama-linolenik asit (GLA) içermektedir ve bu yönü ile özellikle ağrı çeken insanların Çin ve diğer bazı ülkelerde aktif olarak kullandıkları bir yağdır. Yüksek GLA ve antosiyanin içeriği eklem veya kas ağrılarının kısa süreli olarak azalmasında etkili olabilir, aynı zamanda frenk üzümü şunların etkisini azaltabilir:
- Ağrı
- Sertlik
- Sızlama
- Hasar
Bazı çalışmalarda, GLA takviyeleri o kadar etkiliydi ki romatoid artritli katılımcılar normal ağrı ilaçlarını azaltabilecek kadar ileri gidebildiler. Bu frenk üzümü sayesinde oldu.
Yapılan bir çalışma, frenk üzümü tozunun kalpte kan akışını artırdığını ve genel periferik direnci azalttığını açık bir şekilde göstermiştir. Bu, frenk üzümünün egzersiz sonrası kaslarınızın ve vücudunuzun iyileşmenize yardımcı olabileceği ve oluşan kas hasarı gibi durumlar ile benzer spor sonrası yorgunluk sorunlarını azaltabileceğini düşündürtmektedir.
ABD’de frenk üzümü bulmak son derece zordur, ancak son yıllarda daha fazla sayıda satıcı frenk üzümü satışı yapmaya başlamıştır. Ancak İngiltere ve benzer bazı Avrupa ve Asya ülkelerinde frenk üzümünün çeşitlerini bulmak son derece kolaydır. Türkiye’de ise frenk üzümü bulmak o kadar zor olmadığı gibi, özellikle 3 büyükşehirde daha fazla sayıda aktar ve benzer internet mağazalarında frenk üzümü bulmak daha kolay hale gelmiştir. Türkiye’de frenk üzümü yetiştiren kimselerin olup olmadığı ve yasal açıdan frenk üzümü yetiştirmenin mümkün olup olmadığı konusunda kesin bir yasal bilgi bulunmamaktadır.
Frenk Üzümü Faydaları
Frenk üzümünün birden daha fazla faydası vardır.
Göz Sağlığını Korur
Uzmanlar belirli miktarda frenk üzümü tüketiminin göz sağlığını büyük oranda koruduğunu ve gözlerin bozulmasını engellediğini ifade eder. Ancak göz sağlığını korumak için her gün yüksek miktarlarda frenk üzümü tüketmemek gerektiği belirtilmektedir. Göz sağlığınızı korumak için günlük olarak önerilen dozda frenk üzümü tüketebilirsiniz.
Cilt Sağlığını Korur
Frenk üzümü aynı zamanca cilt sağlığını korur. Sefer hastalarına iyi geldiği belirtilmiştir. Özellikle sefer hastalarının frenk üzümü tüketimi ev frenk üzümü yağının sedef olan bölgelere sürülmesinin fayda sağladığı ile ilgili bilgiler bulunuyor olup, bu konuda gelecekte daha fazla sayıda araştırma yapılması bekleniyor. Ancak bugün için bile kesin olarak bilinen bir gerçek var ki, bu da frenk üzümü ve frenk üzümü yağının sefer dahil birçok cilt hastalığına iyi geldiği azmasını engellediği ve büyük oranda cilt yüzeyinde pürüzsüz bir görünüm elde etmeye yardımcı olduğu görünmektedir.
Stres
Stresli insanların frenk üzümü tüketmesi sayesinde stres sorunlarını daha az yaşadıkları ve daha kısa süre içerisinde stresin sona erdiği belirtilmiştir. Ancak stres genel olarak psikolojik kaynaklı olduğu için frenk üzümü kesin olarak stresi sonlandırmada yeterli olmayabilir.
Gastrointestinal Hastalık
2018’de yayınlanan bir çalışmada, siyah frenk üzümü suyunun gastrointestinal düz kas üzerindeki gevşetici etkileri araştırılmıştır. In vitro çalışması, siyah frenk üzümü faydaları konusunda başarılı sonuçlar ortaya çıkarabilmiştir.
Yapılan araştırma başarılı sonuçlar vermiş ve araştırmacılar beklenmedik olumlu sonuçlar elde etmişlerdir. Siyah frenk üzümü antispazmodik etkilerinin gastrointestinal bozuklukların tedavisinde umut verici görülmüş olup, bu sistem üzerinde faydalarının beklenmedik düzeyde çok daha fazla olabileceği gösterilmiştir.
Siyah frenk üzümü ve siyah frenk üzümü özü de dahil olmak üzere çeşitli sağlık sorunlarını tedavi etmek için kullanılır, bunlar:
- Alzheimer hastalığı
- Artrit
- Soğuk algınlığı
- Öksürük
- Yüksek kolestorol
- Menopoz semptomları
- Adet öncesi sendromu
- Yüksek tansiyon
- Kas yorgunluğu
- Dolaşım problemleri
- İshal
Olarak bilinmektedir. Bunun dışında bağışıklık sistemini güçlendirmesi ve yüksek dozda C vitamini gibi vitaminler içermesinden dolayı doğal vitamin takviyesi olarak bilinir.
Yan Etkileri Nelerdir?
Yüksek dozda olmadığı sürece frenk üzümü tüketimi veya frenk üzümü suyu tüketimi güvenlidir. Her gün tüketilmesinde bile herhangi bir sakınca olmayacağı düşünülmektedir. Ancak kan sulandırıcı ilaçları kullanan kişilerin özellikle her gün frenk üzümü veya frenk üzümü suyu tüketmeden önce doktorlarına bu konuda soru sormaları önerilmektedir.
Kan pıhtılaşmasını yavaşlatabildiğinden, kanama bozukluğu olan veya ameliyat olacak kişiler için frenk üzümü tüketiminin en az 10 gün, ortalama 30 gün önceden kesilmesi ve doktor önerilerine uyulması önerilir. Aksi durumda cerrahi operasyon sırasında beklenmedik sorunlar ve ölüm durumu gibi olası etkilerin bile görülebileceği tahmin edilmektedir.
Kurutulmuş frenk üzümü yapraklarının özellikle hamile insanlar tarafından tüketilmemesi önerilmektedir. Bu konuda yeterli çalışma yoktur.
Uzmanlara göre her gün frenk üzümü tüketmek yerine sadece aralıklarla frenk üzümü tüketmek ve sadece olası grip ve benzer durumlar ile insan vücudunda yorgunluk ve benzer belirtilerin çok arttığı, bağışıklık sisteminin düştüğüne dair uçuk ve benzer belirtiler ortaya çıktığında frenk üzümü tüketilmesi daha doğru gösterilmektedir. Bir uzman tarafından önerilmediği sürece her gün az miktarda bile olsa frenk üzümü tüketilmemesi gerektiğini düşünen uzmanların sayısı son derece çoktur. Aynı zamanda tersi bir görüşe sahip olan uzmanların sayısında da azımsanamayacak kadar yüksek bir sayıda olduklarını söylemek gerekir.
*Bu içerik Zovovo.com için özel olarak üretilmiştir. Herhangi bir tıbbi bir bilgi içermemektedir ve frenk üzümü faydaları, frenk üzümü zararları ve frenk üzümü ne kadar tüketilmeli? Soruları kişiden kişiye değişim gösterir.