Kara Veba Dünya’nın en fazla bilinen salgın hastalıkları arasında ilk sıralarda kendisine yer bulmaktadır. Milyonlarca Avrupalının canını alan bu salgın o dönemde çok sayıda tartışmalara sebep olmuş ve insanlar birbirleri ile konuşmaya bile korkar hale gelmişti. Teknolojinin olmadığı, bilimin gelişmediği yıllarda bu salgın ile insanların başa çıkması bugünün şartlarına göre çok daha zordu ve teknoloji ne kadar fazla geliştiyse bile hâlâ büyük bir salgına karşı hemen önlem alıp alamayacağımız konusunda soru işaretlerimiz bulunuyor.

Kara Veba, Avrupa nüfusunda büyük sorunlara sebep olmuş ve nüfus azalması ile insan ırkını bile bitirebilecek bir salgın olarak tarihi rehber kayıtlara geçmiştir. O dönemde milyonlarca insanın etkilendiği bu salgın nedeniyle zenginler evlerini şehirlerin dışına taşımış, birçok din adamı ise bu salgına karşı yıllarca ”insanlığın sonu olacak, dua edin!” diyerek bilimin değil dinlerin insanları kurtaracak olduğunu öne sürmüşlerdir.

https://www.instagram.com/p/B6tALABh7EN/

Kara Veba Ne Zaman Yaşandı?

1346-1353 yıllarında Orta Doğu ve Avrupa’yı etkisi altında tutan Kara Veba,  birkaç on yıl önce Orta Asya’nın Qinghai Platosu’nda başlamış olabileceği düşünülen büyük bir salgın hastalıktır.

14. ve 18. yüzyıllar arasında tekrarlayan veba salgınlarının 2. dönemi İkinci Veba Salgını olarak bilinmektedir. İlk Pandemik olay MS 6. ila 8. yüzyıllarda meydana geldi ve Üçüncü Salgın kabaca 1860-1960 arasında sürdü.

Kara Veba bugünün salgınlarına oranla çok fazla insanı öldürdü ve o dönemde bu kadar akıllı teknolojiler yoktu, insanlar bugün olduğu kadar zeki değildi. Cahillik daha fazla yaygındı ve buna paralel olarak insan sayısı bir o kadar az idi.

Her salgında %10-20 arasında ölümler görüldü ve nüfusların %20 oranını aşan oranlarda ölümler ile burun buruna kaldıkları ve bu ölümlerin daha sonrasında azalmaya başladığı bilinmektedir.

Kara Veba 75 Milyon İnsanı Yeryüzünden Sildi!

Kara Veba 75 milyon insanın ölmesine nede olmuş çok fazla insanı etkilemiş olan bir büyük salgındır. İlk kez yaşandığında insanlar bu salgının geçeceğini düşündüler ancak bir adım atılmadan bu salgının geçmeyecek olduğunu düşünen doktorlar o dönemde haklı çıkmışlardı.

Kara Veba 75 milyon insandan fazlasını etkiledi. Bazı insanlar bu salgına yakalandıklarını düşündüler ancak aslında farklı hastalıklara yakalanmışlardı. Çoğu bu salgının nasıl geçeceğini düşünüyor, çocuklarını o dönemde farklı çocuklar ile oynamaktan çekinmeye başlamışlardı.

Roma Katolik Kilisesi o dönemde çok zor bir karar sorunları ile karşı karşıya kalmıştır. Roma Katolik Kilisesi her dinden insanları uyarmış ancak insanlar öleceklerini bildikleri için anı yaşamaya başlamışlar ve alkol alıp, tütün ürünleri kullanmaya başlamışlar ve dinen yasak olduğu iddia edilen eylemleri birer birer gerçekleştirmişlerdir.

400 Yıl Devam Etti

Kara Veba tam 400 yıl boyunca aralıklarla 3 kez veya daha çok devam ederken, doktorlar 400 yıl boyunca durmadan çalıştılar. 1900’lü yıllardan sonra bir daha Kara Veba görülmedi.

Üstteki görsele göre Kara Veba’nın yayılışı Avrupa genelinde gösterilmiştir. Yıllar içerisinde giderek artan Kara Veba etkisi dolayısı ile o dönemde Avrupalılar çok büyük sorunlar yaşamıştı. Bugün artık insanlar Kara Veba ile ilgili hiçbir endişe içerisinde olmasa bile gelecekte bu salgının çıkmasını engelleyebilecek aşı ve koruyucu tedaviler uygulanabilmektedir.

Kara Veba bugün Dünya’nın belirli bölgelerinde görülmeye devam ediyor olsa bile bu insanlara salgın yaratabilecek kadar ilerlemiyor ve insanların bir şekilde modern gelişmeler sayesinde korunması sağlanabiliyor. Giderek artan salgın tehditlerine rağmen insanlığın geleceğinin veba salgınından bir kez daha büyük oranda etkilenmesinin pek mümkün olamayacağına neredeyse kesin bakılıyor ve sürekli olarak daha fazla adım atılıyor.

Bugün Sahra altı Afrika’da Kara Veba salgınının devam ettiği görülse bile geçmişte daha çok Avrupa ve Rusya bölgesinde bu salgının daha çok görüldüğü bildirilmiştir. Kara Veba özellikle yoğun kalabalık nüfusun olduğu, gelişmişlik oranlarının düşük düzeyde olduğu ve fare nüfusunun çok sayıda olduğu belirli şehirlerde çok daha fazla görülmesinden dolayı fareler yoluyla insanlara bulaştığı sık sık ifade edilir.

2.000 Vaka Bildiriliyor

Bugün Dünya çapında 2.000 kadar vaka Kara Veba salgınına yakalansa bile bunların büyük kısmı tedavi edilebiliyor ve yakınlarındaki insanlar bu salgından eğer ki çok büyük bir etkileşim içerisine girmezler ise büyük oranda korunmayı başarabiliyor.

Kara Veba belirtileri;

– Ateş –
– Titreme –
– Kusma –
– İshal –
– Dil renginde koyulaşma –
– Baş ağrısı, sırt ağrısı, kasık ağrısı, eklem ağrıları –
– Lenf bezi şişmesi –
– Burun kanaması –
– Kan tükürme –
– Nefer darlığı –
– Halsizlik –
– Deride lekeler –

Benzeri belirtilerdir. Bu belirtilerin bir veya birkaçından fazlası sizde varsa en yakın acil sağlık kuruluşuna başvurmak, yakınlarınızda olan insanlar ile çok fazla temas etmemek ve mümkün olduğunca doktora bu belirtilerinizin olduğunu ve Kara Veba gibi bir salgına sebep olabilecek son dönemde herhangi bir eylemde bulunup bulunmadığını anlatmanız önem taşır.

Eğer ki Kara Veba salgınına yakalandıysanız sizi acil olarak tedavi sürecine sokacaklar ve derhal salgın oluşumunun engellenmesi için sizinle birlikte sağlık yetkilileri gereken tedaviyi o saliseler planlamaya başlayacaklardır.

Eğer sık sık Afrika ve benzer bölgelere gidiyorsanız ve yakın zamanda veba salgınından dolayı yakınınızda ölen bir insan oldu ise bu durumda en yakın sağlık kuruluşuna giderek size koruyucu aşı vurulmasını isteyebilirsiniz, bunun öncesinde yapılmasında yarar bulunmaktadır. Bu aşının uygulanması ile salgın size %100 geçmeyecek diye bir kesin etken olmamakla birlikte koruyucu önlemleri olduğu bilinmektedir.

Kara Veba Nasıl Tedavi Edilir?

Kara Veba bugün artık tedavisi büyük bir zorluk gerektirmeden dinlenme, antibiyotik ve diğer bazı yüksek dozdaki ilaçlar sayesinde mümkündür ve herhangi bir şekilde salgın olmasının önüne geçilmektedir.

Ancak bugün giderek daha fazla insanın antibiyotik direnci ile sorunlar yaşadığı Dünya’da gelecekte antibiyotik direncinin daha fazla artışına bağlı olarak bir takım Kara Veba benzeri salgınların insanoğlunu etkileyip etkilemeyecek olduğu konusunda soru işaretleri vardır. Bu soru işaretleri özellikle insanların gelecekte antibiyotik benzeri bir tedavi alamama durumunda yaşayacak olduğu durum ile ilgilidir.

Bu türden bir durumun gerçek olmasına bazı uzmanlar kesin gözüyle baksa da, bazıları ise bu tür bir durumu engelleyebilecek daha güçlü kimyasal ilaçları her geçen gün daha fazla geliştirebilecek güce sahip olduklarını belirtmektedirler. Genel olarak insanların büyük kısmının yedikleri yiyecekler, içtikleri içecekler ve benzer ilaçlar nedeniyle vücutlarında ilaçların dozuna karşı bağışıklık gelişebilmektedir. Çoğu insanın kimyasal ilaçlara maruz kaldığı Dünya’da hiçbir ilaç kullanmamak ne kadar kritik bir tehdit oluşturuyor ise çok gereksiz ilaçların kullanımı daha büyük tehditler oluşturuyor. Eğer Kara Veba öncesinde bu konuda doktorlar daha güçlü tedaviler geliştirmiş olsalardı o dönemde 70 milyondan daha fazla insanın hayatını bu salgından ötürü kaybetmelerine gerek kalmazdı.

Neden 400 Yıl Sürdü?

Kara Veba Salgını 400 yıl aralıklarla sürmüştür ve bugün bile devam etmektedir. Ancak bugün devam eden Kara Veba Salgını ile 600 yıl önce yaşanan Kara Veba Salgını arasında dağlar kadar fark vardır. Nasıl o dönemde insanlar sağlık sorunları yaşadıklarında daha çabuk ölüyorlardı ve en ufak bir ağrı kesici olmadığı için ağrılar içerisinde kıvranmak zorunda kalıyorlardı ise bugün artık ağrı sorunları daha farklı bir boyuta geçmiş ancak tüm ağrıların kesilebileceğine yönelik yenilikçi bir takım tedavilerin uygulanabildiği çoğu sağlık sorunu yaşamış ve yaşamaya devam ediyor olan hastalar için mümkün hale gelmiştir, getirilmiştir.

Kara Veba Salgını 400 yıl boyunca sürmesinin nedeni başta da söylediğimiz gibi o dönemde doktor sayısının aşırı az olması, bilim ve ilim arasında sorunlar yaşanması ve doktorların gereken tedavi araçlarına sahip olmayarak insanlık için bazı basit tedavileri bulmanın bile uzunca birkaç yıl ve yüzlerce yıl alabilmesinden kaynaklanmaktadır. Eğer bugün böyle bir salgın olsaydı daha kısa süre içerisinde kontrol altına almak mümkündür. Domuz gribi, Ebola ve diğer birçok kötü salgın o dönemde yaşanmış olsaydı insanlar 400 yıl boyunca tedavi aramaya devam edebilirdi. Bugün ise 10 yıl içerisinde bile hatta daha kısa sürelerde çok büyük tedavileri bulabilmek Dünya’da doktorlar ve şirketler sayesinde mümkün hale gelmiştir.

Bugün bu tür salgınları engellemek için hükümetlerin rolleri oldukça çok olsa da yine koruyucu her türlü önlemin alınmaya devam edilmesi büyük bir gereklilik taşımaktadır.

Kara Veba Devam Etseydi Ne Olacaktı?

Kara Veba ile ilgili herhangi bir tedavi eğer o dönemde bulunmamış olsaydı belki bugün bile bu salgın nedeniyle ölen insan sayısında rekorların kırıldığını görecektik. Veya Kara Veba Salgını daha çabuk ilerleyecek ve bugün insan ırkı bu salgın nedeniyle Dünya’yı bırakarak ebedi bir sonsuzluğa yürümüş olacaktı.

Bu tür salgınların 400 yıl devam edip insan neslini sona erdirmemiş olması bazı soru işaretlerine gebe olsa da bu konuda yine araştırmacılar hız ve bulaş yöntemlerine göre hastalık ve salgınların daha kısa sürede veya daha uzun sürelerde insan nüfusu üzerinde etkisinin olabileceğini belirtmektedirler. Eğer Kara Veba grip kadar anında bulaşan bir salgın olsaydı ve her hasta ölseydi bugün insan ırkı devam etmiyor, modern insanlar ise yaşamıyor olurdu. Yine de şanslı birkaç kişi Dünya’da kalarak yaşamaya devam etse bile fareler ve diğer nedenler dolayısı ile bu tür bir salgından etkilenebilir ve yine insan ırkı bu sorunu tekrar tekrar yaşayabilirdi. Tek bir insanın kendi başına kalması durumu bile mümkün olsa Dünya’da Kara Veba Salgını o insanı bulabilir ve yakından etkileyebilir.

Hiçbir şekilde bugün kesin tedavilerin olmadığı grip gibi salgınlar kontrol altında tutuluyor olsa da gelecekte bu salgınların kontrol altında tutuluyor olabilmesi için daha güçlü tedaviler ve kimyasallar kullanılması gerekiyor. Bu kimyasallar insana bir yandan büyük bir zarar verse bile uzun vadede insan neslinin-ırkının devam edebilmesini sağlayabiliyorlar. Tedavi yöntemlerinin giderek fazla geliştiği 2000’li dönemlerde insanlar salgınlardan daha az korkar oldular ve bu sayede insanlar daha kalabalık şehirlerde yaşamaya, insanlar ile daha yakın ve daha sık temas kurmaya çekinmez oldular. Günümüzde salgın hastalıklar ve benzer sağlık problemlerine bağlı olarak kimsenin kimseye karşı temkin içerisinde yaklaşmadığı bilinse bile HIV gibi sağlık sorunları yaşayan insanlar yakın çevreleri dahil gelişmemiş toplumlarda ‘şüphe’ ile yaklaşılan insanlar olarak yaşamlarını sürdürmektedirler.

Kara Veba hakkında kısa tanım:

• Kara Veba bugün insanlar için bir ciddi sağlık sorunu değildir.
• Kara Veba Salgını 400 yıl tedavisi bulunamayan bir salgındır.
• Avrupa, Sovyetler Birliği ve Afrika ile Ortadoğu salgından büyük oranda etkilenmiştir.
• ABD ve Amerika bölgesi salgından etkilenmemiştir.
• 2019’da yılda 2.000 Kara Veba Salgını hastalığına yakalanan insan görülmektedir.
• Kara Veba 2019’da ağır tedaviler ve basit tedaviler ile antibiyotik ile tedavi edilebiliyor.

Kaynak ve ileri okuma:

https://www.livescience.com/what-was-the-black-death.html