Günlük hayatımızda sıklıkla karşılaştığımız kelimelerden bir tanesi de kuşkusuz ki ontoloji olarak bilinir. Ancak ontolojinin ne olduğu ile ilgili bilgi sahibi kişi sayısı pek yoktur. Peki, ontoloji nedir? Neyi inceler? Felsefe biliminde, metafiziğin alt dallarından bir tanesidir. Ontolojiyi kısaca tanımlamak gerekirse; varlık felsefesi denebilir. Şimdi konuyu biraz daha genişletip, ontoloji hakkında bilgi sahibi olmaya başlayalım.
İçindekiler
Ontoloji Ne Demek?
Yukarıda bahsedilen tanımda, varlık felsefesini ontoloji şeklinde tanımlamıştık. Bunu biraz daha açmak gerekir. Peki, ontoloji nedir? Varlığı bütün haliyle işleyen ve varlıkla tek tek ilgilenmek yerine, varlığın, varlık olması çerçevesinde, onu bütün haliyle ele alır. Varlığı detayları ile birlikte irdeleyen, ancak bu irdeleme sürecini soyut bir şekilde gerçekleştiren, bir felsefe alt disiplini olarak tanımlayabiliriz. Peki, ontoloji ile ilgili olarak diğer bilinmesi gerekenler nelerdir?
- Var olmanın tek bir yolu olmadığını söyleyen ontoloji, var olmanın anlaşılması zor bir durum olduğunu söylemektedir.
- Aristoteles; varlığın araştırıldığı bir bilim olarak ontolojiyi savunmuştur. Aynı zamanda varlıkların irdelenmesini sağladığını vurgulamıştır.
- Varlık var mıdır? Yok mudur? sorularının araştırılmasını sağlar.
- Varlık, var olması sebebi ile ontoloji tam anlamı ile varlık felsefesi olarak adlandırılmıştır.
- Aynı zamanda duyu ötesinde yer alan varlıkların incelenmesi de ontolojinin bir konusudur.
- Filozofların bu konuda pek çok kararsızlıkları vardır ve temel varlık kategorileri sürekli değişmiş ve düzenlenmiştir. Ontolojinin alanı da, temel varlık kategorileri nelerdir? sorusudur.
- Varlığın incelenmesi sürecinde pek çok soru sorulur ve bu sorulara cevaplar aranır. Ontoloji varlığı tüm değerleri ile ele alır.
Yukarıda da görüldüğü gibi varlık felsefesi olarak adlandırılan ontoloji, pek çok farklı değeri de içerisinde barındırmaktadır. Peki, ontolojinin cevap aradığı sorular nelerdir? Sizlere bunlardan bahsedelim. “Hedonizm Nedir?” isimli içeriğimizi inceleyebilirsiniz.
Ontolojinin Cevap Aradığı Sorular
Varlığı, varoluşu ve ikisinin de kategorilerini inceleyen ontoloji, pek çok soruya cevap arar. Aradığı cevaplar ile de sürekli varlığı her detayı ile inceler. Bu nedenle metafiziğin bir alt kolu olarak adlandırılır. Peki, ontolojinin cevap aradığı sorular nelerdir?
- Varoluş Nedir?
- Varoluş Bir Özellik Olarak Tanımlanabilir Mi?
- Bir Nesne Hangi Sürede Yok Olur?
- Nesneler Hangi Süre İle Değişikliğe Uğrar?
- Nesnelerin Özellikleri ve İlişkileri Nasıl Sınıflandırılır?
- Nesnelerin Özelliklerinin Nesne İle Olan İlişkileri Nelerdir?
- Fiziksel Bir Nesnenin Var Olduğu Nasıl Söylenir? Ne Demektir?
- Bir Nesnenin Var Olduğunu Söylemek Mümkün Müdür?
Ontoloji ya da varlık felsefesi, yukarıdaki soruların cevaplarını arar ve sürekli varlığı bütünü ile inceler. Bu nedenle metafiziğin en önemli kolları arasında yer almaktadır.
Filozofların Varlığa Karşı Yaklaşımları
Varlığın var olması, varlığın tüm bileşkeleri ve daha fazlasını inceleyen ontoloji, filozoflar tarafından da farklı şekillerde ele alınmıştır. Ancak ontoloji nedir? sorusuna genel çerçevede bir cevap verilebilir. Peki, filozofların ontolojinin alanı olan varlığa karşı yaklaşımları nelerdir?
-
Düalizm:
Düalizm, iki farklı kökten oluşmaktadır. Bu çerçevede ikicilik olarak da adlandırılır. En çok bilinen düalist ise Descartes’tır. Belirtildiği gibi Descartes varlığın iki farklı kökten oluştuğunu söylemektedir.
-
Monizm:
Yalnızca bir gerçeğe dayandırılmaktadır. Bu nedenle tekçilik olarak da adlandırılır. Monizmi kavram olarak kullanan filozof ise Christian Wolff’tur. Hegel de bir monist olarak bilinmektedir.
-
Plüralizm:
Varlıklar plüralizme göre ikiden fazla kökten oluşmaktadır. İsmi de çoktan gelmektedir. Bu çerçevede felsefe alanında bilinen en ünlü plüralist filozof, Empedokles’tir.
Yukarıda, filozofların varlığa karşı bakış açılarına yer verilmektedir. Bu çerçevede varlığın alanı her daim geniştir.
Varlığın Niteliği İle İlgili Görüşler
Ontoloji isimli felsefe alt disiplinine göre varlığın niteliğine yönelik olarak farklı görüşler bulunmaktadır. Varlık hareketsizdir, hareket etmez diyenlerin olduğu kadar, varlık sürekli hareket eder diyen filozoflar da bulunmaktadır. Peki, varlığın nitelikleri ile ilgili olarak ortaya konulan görüşler nelerdir?
- Varlığı Bir İdea Olarak Kabul Eden Filozoflar
- Varlığı Bir Madde Olarak Kabul Eden Filozoflar
- Varlığı Bir Oluş Olarak Kabul Eden Filozoflar
- Varlığı Bir Fenomen Olarak Kabul Eden Filozoflar
- Varlığı Hem Ruh, Hem De Madde Olarak Kabul Eden Filozoflar
Farklı farklı gerekçeler ve sorular ile varlığı araştıran filozoflar, kendilerine bir cevap bulmaya çalışmışlardır. Bu çerçevede sürekli olarak yeni görüşler, yeni iddialar ve değerlendirmeler de ortaya çıkmıştır. Bu kapsamda, sürekli olarak değerlendirilen ve güncellenen ontoloji, varlık felsefesi olarak, felsefe alanında metafiziğin bir alt kolu olmuştur.
Varlıkların araştırılmasına yönelik olarak filozoflar tarafından çeşitli listeler de yapılmıştır. Temel varlık kategorileri hakkında da içeriğimizde sizlere belirli değerlerden bahsettik. Bu nedenle önemli bir adım olarak nitelendirilebilecek bir çalışmadır. “Etik Nedir?” isimli içeriğimizden, etik ile ilgili bilgileri öğrenebilirsiniz.
Ortaya atılan iddialar, sorulan sorular, verilen cevaplar ve bunun gibi daha onlarcası, varlık hakkında bir çıkarım için yapılmıştır. Ancak neticesinde filozoflar tarafından belirtilen bir ortak görüş yok. Tek ortak görüş, ontolojinin bir varlık felsefesi olduğudur. Bizler de bu içeriğimizde ontoloji nedir? Neyi inceler? sorularının cevaplarını sizlere vermeye çalıştık. Umarız faydalı ve bir o kadar da yeterli bilgileri sizlere ulaştırabilmişizdir.