İmtiyaz Nedir? – İmtiyaz Vermek Ne Demek?

İmtiyazın tanımı birey veya farklı kurumlara verilen ayrıcalık şeklinde yapılır. Hukuk, tarih ve dil alanında farklı kullanım alanlarına sahip bir sözcüktür. Arapça kökenli bir sözcük olan imtiyaz cümle içinde kullanılma amacına göre farklı anlam taşıyabilir. Kişi bazlı olarak düşünüldüğünde kişiye özel ayrıcalık, şart anlamını taşır. Kurum bazlı olarak düşünüldüğünde fabrika kurma vb. işlerde verilen ayrıcalıklı izin olarak tanımlanabilir. Çoğunlukla yazılı basın dilinde ve edebi türdeki eserlerde karşılaşılan bir sözcüktür.

İmtiyaz Nedir konusuna kısaca değindik. Şimdi detaylara geçiyoruz.

İmtiyaz Sahibi Ne Anlama Gelir?

İmtiyaz sahibinin anlamı belli bir konuda ayrıcalığa sahip olan kişidir. Herhangi birisi tarafından ayrıcalık tanınmış olan kişi anlamını taşır. İmtiyaz kazanmış kişi veya kurumlar için imtiyaz sahibi denebilir. Devletin bir konu hakkında özel izin verdiği kuruluşlar için de kullanılmaktadır. Bu kuruluşlar imtiyazlı olarak adlandırılır.

Örneğin devletin izniyle fabrika işleten kişiler imtiyaz sahibi olarak nitelendirilebilir. “Bu fabrikada bizler imtiyaz sahibiyiz.” cümlesinde kullanlan imtiyaz o kişilere özel olarak tanınan hakkı ifade eder. Diğer bir örnekte ise “Sen benimle konuşma imtiyazına sahip olan ilk kişisin” şeklinde kullanılırsa özel ve ayrıcalıklı olma anlamı çıkar. Cümlede, konuşma imtiyazına sahip olan kişinin diğerlerine göre daha ayrıcalıklı ve özel olduğu belirtilmek istenmiştir.

Totem yapmak nedir? Bilgilerini de inceleyebilirsiniz.

Gazetenin İmtiyaz Sahibi Olmak Ne Anlama Gelir?

Gazetede imtiyaz sahibi olmanın anlamı gazete isminin sahibi anlamında kullanılmaktadır. Örneğin bir gazete el değiştirdiğinde gazetenin imtiyaz sahibi de değişmiş olur. Gazete haklarını elinde bulunduran kişi olarak da ifade edilebilir.

İmtiyaz Vermek Nedir?

İmtiyaz vermenin tanımı kişi veya gruba çıkar veya muafiyet hakkının tanınmasıdır. Herhangi bir konuda kimseye hesap vermezken yalnızca bir kişiye hesap verilmesi kişiden kişiye verilen imtiyaz örneğidir. Hisse senedi satışlarında belirli şirketlere daha ucuz hisse satışı yapmak imtiyaz vermeye örnektir. Ayrıca en iyi Borsa uygulamaları içeriğimize mutlaka göz atın.. Devletin belli kişilere ekonomik veya idari açıdan sağladığı çıkarlar da imtiyaz verme olarak adlandırılabilir. Bahsedilen kazanım veya muafiyet hakkı birçok alanla ilgili olabilmektedir. Ekonomi anlamında verilen imtiyaza örnek olarak maden işletme hakkının belirli bir kuruma verilmesi gösterilebilir.

Ekonomik İmtiyaz Nedir?

Ekonomide imtiyazın anlamı kişi veya gruba kanunen sağlanan avantajlardır. Ekonomik imtiyazlara örnek olarak şunlar verilebilir:

• Belirli bölgelerde fabrika açmaya izin verilmesi,
• Devlet tarafından üretim izni verilmesi,
• Madenlerin işletilmesine dair hak tanınması.

Devlet ile belirli kurumlar arasında sağlanan imtiyaz sözleşmesiyle belli bir hizmet kurulmasını veya hizmet yararına çalışılmasını amaçlanmıştır. Kamu hizmetlerinin belli kuruluşlara devredilmesinde kullanılan ayrıcalık kamu hizmetleri imtiyazına örnektir.

Agora nedir? Hakkında detaylar yazımızdadır.

İmtiyaz Sözleşmesi Nedir?

İmtiyaz sözleşmesinin anlamı belirli bir kamu hizmetinin işletilmesi ve yürütülmesine dair belirli şartlar çerçevesinde yapılan idari anlaşmadır. Kamu hizmetini üstlenen kişi veya kurumlarla yapılan sözleşme imtiyaz sözleşmesidir. İmtiyaz sözleşmesi ile amaçlanan kamu hizmetinin kurulması ve işletilmesidir. Sözleşmeye göre kamu hizmetini yürütecek olan tarafın kar ve zararı kendisine aittir. Bütün koşullar idare tarafından belirlenir. Hizmetin nerede ve ne şekilde kurulacağına dair bütün ayrıntılar imtiyaz sözleşmesinde belirtilir.

Finans Alanında İmtiyaz Nedir?

Finansal olarak imtiyazın tanımı sağlanan avantaj anlamında kullanılır. Bir işletmede ortaklıktan kaynaklı olarak dağıtılan payların ifade edilmesinde kullanılabilir. Örneğin “imtiyazlı hisse senedi” şeklinde kullanılırsa bir kişiye daha uygun ve avantajlı fiyattan hisse senedi verilmesi anlamı çıkar.

Tarih Alanında İmtiyaz Nedir?

Tarihi olarak imtiyazın anlamı yapıların üzerinde oluşan çatlaklardır. Özellikle sur veya duvar gibi yapılarda meydana gelen çatlamalar için gedik sözcüğü kullanılır. Türkçe kökenli bir sözcük olan gedik, “duvardaki çatlak, yıkık, kusur” manalarına gelir. Gedik için kullanılan bir diğer ifade ise imtiyazdır. İmtiyaz sahibi kavramının açıklaması için gedik anlamına gelen imtiyaz kullanılamaz. Bunun sebebi imtiyazın burada ayrıcalık, üstünlük anlamında kullanılmamış olmasıdır.

PCT nedir? Hakkında merak edilenleri de inceleyebilirsiniz.

Osmanlı Dönemi’nde İmtiyaz Ne Anlama Gelir?

Osmanlı’da imtiyazın anlamı ayrıcalık veya üstünlük olarak bilinir. Eski zamanlarda yabancı devletlere verilen kapitülasyonlar imtiyazın örneklerindendir. Osmanlıca kapitülasyon, “İmtiyaz-ı Ecnebiyye” olarak ifade edilmiştir. Yani ecnebilere(yabancılara) tanınan ayrıcalıklar olarak tanımlanır. Siyasi, ekonomi ve hukuki alanda kapitülasyonlar tarihte farklı devletlere tanınmıştır. Devletin kendi ülkesindeki yabancı topluluklara sağladığı ekonomik üstünlükleri ifade etmek için de kullanılır. Genel olarak yabancılara tanınan bu ayrıcalıklar devlet yaptırımlarının güçsüzleşmesine neden olabilir.

Osmanlı Devleti zamanında Akdeniz’de ticaretin hareketlenmeye başlamasıyla Ceneviz ve Venediklilere maddi imtiyazlar tanınmıştır. Osmanlı’da verilen ilk imtiyazın Venediklilerle imzalanan ticaret antlaşması olduğu bilinmektedir. Hz. Peygamber Efendimiz döneminden itibaren imtiyazın ilk örnekleri “eman, ahid” kavramlarında ortaya çıkmıştır. Ticaret yolları üzerinde kurulan İslam devletlerinin farklı ülke tüccarlarına da ekonomik açıdan imtiyaz tanıdığı bilinmektedir.

İmtiyaz Nedir Konusuyla İlgili Sıkça Sorulan Sorular

İmtiyaz Nedir konusuyla ilgili yorumlarınızı ve sorularınızı bekliyoruz.