Sterilizasyon Nedir, Yöntemleri Nelerdir?

Sterilizasyon bir madde üzerinde ya da içinde mikropların kesin olarak öldürülmesi anlamına gelir. Sterilizasyon işlemi için oksijenli su, alkol, merküokrom gibi dezenfekte etme özelliği olan maddeler kullanılmaktadır. Ozon gazı mor ötesi ışınlar ürettiği için sterilize edici maddeler arasında yer alır. Ameliyatlarda kullanılacak oaln operasyon aletlerinin yaraya mikrop bulaştırmaması açısından sterilize edilmesi gerekir. Ameliyat aletlerinin sterilizasyonu için konteyner adı verilen muhafaza edici demir kutulara konur ve temizleme işlemi gerçekleştirilmiş olur. Türkiye’de sterilizasyon işlemi için sıkça buhar kullanılmaktadır.

Daha sonra oksit ve kuru ısı sterilizasyon yönteminden faydalanılmaktadır. Halk arasında sterilizasyon ile dezenfeksiyon arasında farklar bulunur. Sterilizasyon bir nesnenin ya da objenin üzerindeki zararlı mikroorganizmalarının yok edilmesi anlamını taşırken, dezenfeksiyon bir obje üzerinde yer alan mikroorganizmaların yok edilmesi anlamına gelir. Dezenfeksion işlemi için kimyasal maddeler tercih edilirken, sterilizasyon işlemi için su bile kullanılabilir. Sterilizasyon Nedir konusuna kısaca değindik. Şimdi detaylara geçelim.

Diş sızlaması nedir, tedavisi nasıl olur? Bilgilerine yazımızdan ulaşabilirsiniz.

Temel Sterilizasyon Yöntemleri Nelerdir?

Sterilizsyon yöntemleri şu şekilde sıralanabilir:

• Işınlar ile sterilizasyon,
• Süzme ile sterilizasyon,
• Kuru sıcak hava ile sterilizasyon,
• Basınçlı buhar ile sterilizasyon,
• Isı ile sterilizasyon,
• Buhar ile sterilizasyon,
• Gaz plazma ile sterilizasyon,
• Etilen gazıyla sterilizasyon yapılabilir.

Kuru ısı ile yapılan sterilizasyona örnek olarak etüv gösterilebilir. Türkiye’de son 5 sene içinde alınan kararlara göre etüv uygulamasına son verilmiştir. Bunun nedeni etüv işlevinin bütün bakterileri yok etmediğinin kanıtlanmasıdır. Kimyasal maddeler ile öldürücü etkinin sağlanmasında bazı temel etkenler bulunur. Bu etkenler şu şekilde sıralanabilir:

• pH derecesi,
• Isı,
• Mikro organizmadan kaynaklı etmenler,
• Organik maddeler,
• Isı,
• Etki süresi,
• Dezenfektan maddenin konsantrasyonu öldürücü etki sağlamaktadır.

Dezenfektan Olarak Seçilen Maddelerin Özellikleri Neler Olmalıdır?

Dezenfektan olarak seçilen madde özellikleri aşağıdaki gibi olmalıdır:

• Kötü kokulu olmamalıdır.
• İnvitro ve invivo mekanizmları bilinmelidir.
• Açık yara üzerine uygulandığı zaman doğal direnç mekanizmalarını bozmamalı.
• Kanserejon etken gösterilmemeli.
• Az zehirli olmalı.
• Alerjenik olmamalı.
• Kısa sürede etkisini göstermeli.
• İyi ıslatıcı olmalı.
• Suda erimeli.
• Etkili olmalı.
• Ucuz olmalı.

Sterilizasyon Nedir içeriğinde sıra bu işlemin nasıl yapıldığına geldi.

Sterilizasyon İşlemi Nasıl Yapılır?

Sterilizasyon işlemi yapılması için üniteye getirilen kirli aletler akıtılmadan maline içerisine yerleştirir. Makine içinde sepet bulunur. Makine kapağı kapatıldıktan sonra çalıştırılır. Ortalama 45 dk içinde yıkama işlemi devam eder. Yıkama sırasında çeşitli evrelerden geçilir. Cihazın içine sterilizasyon için mutlaka enzimatik deterjanların konulması gerekir. Eğer kanlı alet varsa kan çözücüler de eklenebilir. Yıkama işlemi biter bitmez, aletler sorumlu eleman tarafından sepetlerden alınarak konteyner içine konur. Her kurum belli bir alet sıralama düzenine sahiptir. Bu sıralama düzenine göre aletlerin yanına kimyasal indikatör konulduktan sonar kapak kapatılır. Konteyner otoklava yerleştirilir. Eğer kapaklarda filtre varsa kağıt filtrelerin değiştirilmesi gerekir. Kapak sıkıca kapatılır. Filtre olmaması halinde konteyner kapağının köşeden açık bırakılması gerekir. Makine döngüsünü tamamladığı zaman, konteyner yerine kaldırılabilir.

Halüsinasyon nedir, tedavisi nasıl yapılır? Bilgilerine de bakabilirsiniz.

Sterilizasyon İle İlgili Video Anlatım

Sterilizasyon Nedir konusuyla ilgili bilgilendirici bir video.

Sterilizasyon İşlemi Hangi Alanlarda Kullanılmaktadır?

Sterilizasyon işleminin kullanıldığı alanlar başında mikrobiyoloji laboratuvarları gelir. Analiz yapılmadan önce kullanılamsı gereken maddelerin hepsi steril olmalıdır. Malzemelerde varsa kalan mikro organizmalar analiz sırasında yanlış pozitif verebilir. Eğer malzeme tek kullanımlık ise atık çöpüne atılmaları gerekir. Çöpe atılan maddede yer alan mikro organizmalar çevreye yayılmaz. Sterilizasyon özellikle sağlık alanında hayati önem taşır. Doğumhane, servicler, yoğun bakım, ameliyathane, servis ve polikliniklerde kullanılan malzemelerin mutlaka dezenfekte edilmesi ve sterilizasyonunun yapılması gerekir. Sterilizasyon yapıldığı zaman, enfeksiyonun kontrolü sağlanmış olur. İşlem gıda alanında da kullanılmaktadır. Üretilen ürünlerde mikro organizmalardan kaynaklı bozulmaların olmaması adına mutlaka sterilizasyon yapılması gerekir.

Sterilizasyon Uygulama Yöntemlerinin Özellikleri Nelerdir?

Sterilizasyon uygulama yöntemlerinde özellikler başında yöntemin ne olduğu fark etmeksizin mutlaka temizlik yapılması gelir. Özellikle yeniden kullanılacak olan aletlerde temizlik yapılması çok önemlidir. Temizlik yapılmasında amaç, cihazdan ya da yüzeyden organik maddelerin uzaklaştırılması ve biyolojik yükün atılmasıdır. Bu sayede hijyenik bir ortam sağlanır. Isı ile yapılan sterilizasyon işlemi en kolay, en güvenilir ve en ucuz olanıdır. Sıcaklık derecesi arttıkça işlemin etkisi de artmaktadır. Süre uzadıkça işlem etkisi artar. Nemin artmasıyla birlikte ısı etkisi artacağından işlem etkisi de artar. pH nötral’dan uzaklaşmaya başladıkça ısı etkisi artacak, dolayısıyla işlem etkisi de artacaktır.

Kuru Isı Sterilizasyon Yöntemi Özellikleri Nelerdir?

Kuru ısı sterilizasyon yöntemi ısıya duyarlı malzemeler ve sıvılar için uygun değildir. Cam ve metal araçlar için tercih edilebilir. Otoklavda nem nedeniyle sterilize edilmeyen vazelin ve parafin gibi yağlar için de kullanılabilir. Kimyasal maddeler kullanılarak sterilizasyon yapılma istenirse formaldehit, etilen oksit kullanılması gerekir. Etilen oksit sterilizasyonu ısıya hassas malzemeler için tercih edilmektedir. Madde 10 derecenin üzerinde gaz halinde bulunur. Penetrasyon özelliği güçlüdür ve 3 ile 14 gün arasında bekletilebilir. Buna karşın formaldehitin penetrasyon gücü azdır ve güvenilirliği de düşüktür. Gaz plazma kabin içine enjekte edilerek buharlaştırılmaktadır. Vakum altında manyetik dalgalar ile iyonize edilir. Bu yöntemde neme ya da ısıya gerek yoktur.

Işınlarla Sterilizasyon Nedir?

Işınlarla sterilizasyon yönteminde gamma ışınları kullanılmaktadır. UV, oda dezenfeksiyonu için kullanılabilir. Ancak bu yöntem yalnızca doğrudan temas edilen yüzeyde etkili olur. Penetran değildir. Camdan geçme özelliği bulunmaz ve göz sağlığı için zararlıdır. Gamma ise güçlü ve penetran olması ile bilinir. Genellikle ambalaj içindeki maddeler için tercih edilmektedir. Sterilizasyon işlemi yapıldıktan sonra kontrollerin yapılması gerekir. Periyodik olarak yapılan kontrollerin başında kaçak testi gelir. Bu testle birlikte vakum kaçaklarının tespit edilmesi mümkün olur. Haftada 1 kere bu test yapılabilir. Bowie dick testi de periyodik yapılmalıdır. Sonucunda vakumun ne kadar etkin olduğunu ve buhar doygunluğunu anlamak mümkündür. Bu test her gün yapılır.

Sıvı Fazlı Kimyasal Dezenfeksiyon Nedir?

Sıvı fazlı kimyasal dezenfeksiyon ısıya dayanıklı olmayan malzemeler için kullanılmaktadır. Kimyasal dezenfektanların pek çoğunda etki spektrumu kısıtlı olur. Pek çok dezenfektan üzerinde bulunan organik kirler ile inaktive olmaktadır. Bu dezenfeksiyonun penetrasyon özelliği bulunmaz. Kullanım için özel önlemlerin alınması şarttır. Dezenfeksiyon yapıldıktan sonra mutlaka aletler durulanmalıdır. Dezenfektanların kullanımında mikro organizmalarda direnç gelişimi olabilir. Kimyasal dezenfektan kullanımından mümkün olduğunca kaçınmak gerekir. Bu şekilde direnç gelişiminin kontrolü sağlanmış olur. Orta düzey dezenfektanlardan faydalanılabilir. Bunların başında alkoller gelir. Sağlık hizmetlerini veren yerlerde karşımıza çoğunlukla etil alkol ya da izopropil çıkar. Optimum etki yüzde 60 ile yüzde 90 arasında değişiklik göstermektedir.

Orta Düzey Dezenfektanların Kullanımı Nasıl Olur?

Orta düzey dezenfektanların kullanımı için işe yaraması adına zaman gereklidir. Organik düzey dezenfektenları arasında yer alan alkolün organik maddelerin içine nüfuz etme özelliği bulunmaz. Yüzey dezenfektanı olarak alkol kullanılmaz çünkü fiyatı pahalıya gelir. Sterilizasyon için de tercih edilen alkol, kauçuk maddenin sertleşmesine yol açar. Kauçuk ve plastik rengi alkol nedeniyle bozulabilir. Ciltte kullanılması halinde irritasyon olur. Genellikle topikal antiseptik olarak kullanılırlar. Bakteriyel sporlar üzerinde etkisiz oldukları saptanmıştır. Virüsler üzerinde ise etkileri kısıtlıdır.

Pigment nedir, özellikleri nasıldır? Hakkında detaylar yazımızdadır.

Sterilizasyon Nedir konusuyla ilgili yorumlarınızı ve sorularınızı bekliyoruz.