COVID-19 tüm dünyada etkisini sürdürüyor. Son zamanlarda bazı ülkelerde vaka ve ölüm sayıları azalıyor olmasına rağmen özellikle çok ciddi sorunların olması, ekonomik krizlerin başlaması gibi problemler boy gösteriyor. Ekonomisi son derece iyi olan bazı ülkeler bu sorunlardan daha az oranda etkilenirken, özellikle 1 ay daha bu şekilde devam etmesi halinde COVID-19’un birçok sektörde iflaslara sebep olacağı, hükümetlerin üzerinde etkisinin ve baskısının çok daha fazla artacağı düşünülüyor.
ABD’de merkez üssü olmasına bağlı olarak 500 binden daha fazla vaka bulunurken, birçok kişi ise bugün temizlik ürünlerinin corona virüsüne karşı etkisini merak ediyor. Çamaşır suları, sirke, alkol, limon, dezenfektan, antibakteriyel sabunlar, hangileri COVID-19’a karşı etkili? Bu konuda öncelikle Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan açıklamalara dikkat etmek gerekirken, özellikle ABD Hastalık Önleme Ve Kontrol Merkezleri tarafından yapılan açıklamalara daha fazla dikkat etmek gerekiyor.
Bugün corona virüsüne karşı en etkili tedaviler, aşılar ve diğer tüm bilgiler WHO’ya oranla ABD Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezleri olan CDC’ler tarafından verilmekte. CDC’ye göre en iyi hijyen ürünleri bile COVID-19’un yok olmasında doğru kullanılmaması durumunda etkili olamayabiliyor.
Kısa ve uzun süreli olarak zeminlerde kalabilen, buna bağlı olarak çok ciddi sorunlar yaşatabilen COVID-19’u öldürecek olan en önemli etkenler arasında alkol bulunuyor. Etil ve izopropil alkol corona virüsünü yok etmede ve corona virüsünden en etkili korunma yöntemleri arasında yerini alıyor.
İçindekiler
- Corona Virüsü Nasıl Bulaşıyor?
- Corona Virüsünden Nasıl Korunurum?
- Corona Virüsü Sıcakta Ölüyor Mu?
- Corona Virüsü Nasıl Ortaya Çıktı?
- Corona Virüsü Aşısı Neden Bulunamıyor?
- Corona Virüsü En Çok Kimleri Öldürüyor?
- Corona Virüsü Bakteri Mi?
- Hangi Temizlik Ürünleri Corona Virüsünü Öldürüyor?
- Dezenfektan Kullanımı Nasıl Olmalı?
Corona Virüsü Nasıl Bulaşıyor?
Öncelikle corona virüsünün bir insana diğer insandan nasıl bulaştığını öğrenmek gerekiyor. Solunum yolu, dışkı, ve benzer yollar ile insandan insana bulaşan COVID-19, özellikle solunum yolu, hapşırık, tükürük gibi yollar ile (tükürükten bulaşması daha zor) insandan insana bulaşıyor. Öksürük yoluyla havada dağılacak olan tanecikler kısa süre içerisinde karşı tarafa ulaşıyor ve bunun sonucunda açık yerlerinden, örneğin gözler, burnu, ağzı veya anüsü gibi bölgelerden kişiye geçebiliyor. Bunu engellemek ise mümkün olamayabiliyor.
Nedeni ise tüm insanların karantina süreci olmadığı sürece birbirlerinden uzak durması, evlerinden çıkmaması veya hiçbir ürünün ihracat ve ithalatına izin verilmemesi mümkün olmadığı için bu sebeple COVID-19 sürekli olarak bulaşıcılık oranı artarak ilerliyor.
Corona Virüsünden Nasıl Korunurum?
Öncelikle eğer dışarıda herhangi bir işiniz yoksa evlerinizde kalmanız gerek. Evlerde kaldığınız sürece kimseyi evinize kabul etmezseniz COVID-19’a yakalanmanız mümkün değil. Hava yoluyla bulaşan bir virüs olmadığı için evinizde oturduğunuz sürece başka bir kimse ile temas etmezseniz veya komşunuz yan taraftan balkonda konuşurken size herhangi bir şey uzatmaz veya sizin üzerinize hapşırmaz ise COVID-19 olma ihtimaliniz neredeyse yok denilebilir.
Ancak evde durmanız mümkün olmuyor, sürekli olarak dışarıda çalışan bir insansanız bu durumda COVID-19 size kısa süre içerisinde bulaşabilir ve bunu engellemek için alacağınız önlemler bile her zaman için işe yaramayabilir.
Kısa süre içerisinde milyonlarca insana bulaşan COVID-19, özellikle solunum yoluna bağlı yollar ile bir başkasına bulaşıyor olmasından dolayı çok kısa süre içerisinde insandan insana geçiyor.
Corona virüsünden korunma yolları arasında ilk sırada kendi bağışıklık sisteminizi güçlü tutmak gerek. Bağışıklık sisteminiz güçlü olsa bile enfekte bir hasta ile temas ederseniz virüs size geçecektir, ancak etkisi son derece az ve ölüm riski bir o kadar az olacaktır. Ancak en etkili korunma yöntemleri arıyorsanız cerrahi maskeler burada ilk sırada yer alıyor. FFP3 ve cerrahi maskelerinizi mutlaka tek kullanımlık olarak kullanmalı, daha sonrasında ise direkt imha etmelisiniz.
Corona virüsü ile enfekte olan insan sayısının yoğun olduğu bölgelere asla girmemeye özen gösterin. Bu dönemde çok kalabalık olan market kuyrukları ve diğer bölgelerden uzak durarak, hem kendinizi, hem diğerlerini korumaya çalışın. Kısa süreli yürüyüşlere çıkıyor ve eve gelirken-giderken toplu taşıma kullanıyorsanız kurallara uyun. Mümkünse toplu taşımaya binerken hiçbir yere temas etmeyin ve metrolarda boş olan yerleri tercih edin. Yanınıza birisi oturmak isterse izin vermeyin ve direkt olarak eğer uzak durmuyorsa siz uzaklaşın.
Aynı zamanda ellerinizi steril olan eldivenler kullanarak temiz tutun. Eldivenlerin steril olmaması durumunda virüsler eldiven üzerinde daha uzun süre yaşayabilir ve bakteriler ortaya çıkabilir. Mutlaka bu sebeple eldiven alırken steril olduğundan emin olun. Eldiveni doğru takın ve taktıktan sonra işiniz bitene, eve dönene kadar asla çıkarmayın. Dokunacak olduğunuz zeminler eldiven ile uyumlu değilse bu durumda eldiveni bir kez çıkardıktan sonra asla bir kez daha elinize takmayın ve dış kısmına dokunmadan dış kısmı içe katlayacak şekilde eldiveni doğru çıkarmayı öğrenin.
Eldiveni çıkardıktan sonra hemen kısa süre içerisinde hiçbir yere değdirmeden çöpe atın. Çöp yoksa tuvalet kağıdının içerisine sararak ne kadar tavsiye edilmiyor olsa bile tuvalet giderlerine atabilirsiniz. Evde tutmak yerine bu yöntemi tercih etmek daha iyidir. Eğer tuvalet kağıdına sardığınız halde tuvalet giderinden gitmiyor ise endişe etmeyin. Sıcak kaynar su dökerek hem tuvaleti temizleyin, hem de aynı zamanda eldivenin erimesi ile beraber tuvaletin açıldığını görebilirsiniz.
Eldivenlerin her 2 elinizde takılı olması son derece önem taşır. Eğer 1 elinizde eldiven var, diğerinde yok ancak sadece diğer elinizi kullanıyor olsanız bile riski son derece artırmış olursunuz. Aynı zamanda eldiven elinizde takılı iken steril eldiven bile olsa asla yüzünüze dokunmayın.
Özellikle eldiveni delici maddeler ile temas ettirmemeye özen gösterin. Eldiven en ufak bir yerden delinirse bu durumda COVID-19 virüsünün eldivenin açık yerinden girerek sizi enfekte edebilmesi mümkün olabiliyor. Bu nedenle eğer eldivende herhangi bir görünmez yırtık olduğunu bile düşünüyorsanız direkt yeni steril eldiven ile her iki elinizdeki eldiveni değiştirin.
Siperlik kullanımı son dönemde giderek artarken, özellikle de siperliğin doğru kullanımı önem taşıyor. Siperliğin temiz olduğundan emin olun ve eve girdiğiniz zaman hemen siperliği ılık su ile antibakteriyel sabunla yıkayın. En az 1 dakika boyunca her tarafını yıkadıktan sonra kuruması için yıkadığınız yerde bırakın ve yine aynı zamanda mümkünse küvet gibi bir yerde yıkadıktan sonra kuruyana kadar siperliği oradan asla almamaya çalışın.
Siperliği sadece kişisel kullanım için olduğu için başkaları ile asla bu ürünü paylaşmayın.
Kaşık, çatal, bıçak gibi ürünleri sadece kendiniz kullanın. Bu dönemde dışarıdan yemek söylediğiniz zaman gelen çatal ve bıçak setlerini kullanmak yerine evinizde olan çatal ve bıçakları kullanın.
Corona Virüsü Sıcakta Ölüyor Mu?
Hayır. Corona virüsünün 95 derece sıcaklıkta bile birkaç saniye boyunca yaşamaya devam edebildiği ABD’de yapılan araştırmalarda ortaya çıktı. Bu sebeple son dönemde özellikle bazı Türk doktorların “yaz aylarında corona virüsünün etkisi azalacak” açıklamalarının Sağlık Bakanı Fahrettin Koca tarafından bu bilginin yanlış ve doğru olmayan bir bilgi olarak açıklanması, halkın yanıltılmaması konusunda tüm doktorları uyarması sonrasında bu konuda iddialı konuşan doktorlar açıklamalarına son verdiler.
95 derece sıcaklığa dayanan ve daha çok solunum yoluyla insandan insana bulaşan bir virüsün 45 derece sıcakta yok olması veya etkisini azaltması mümkün değil. Yaz aylarında özellikle karantina uygulamalarının uygulanmasının daha zor olması, daha çok sayıda vatandaşın sokaklara çıkması gibi sebepler dolayısı ile özellikle corona virüsün etkilerinin yazın çok daha fazla olabilecek olduğu düşünülüyor.
Corona Virüsü Nasıl Ortaya Çıktı?
Corona virüsü veya bilimsel adı ile COVID-19 bir grup insan tarafından üretilmiş olduğu iddiası ABD’li üst düzey siyasiler tarafından son dönemde sık sık gündeme getiriliyor. Çin’de Wuhan’da bulunan bir laboratuvardan çıktığı ve insan eliyle üretildiği, hatalar sonucunda insanlığa yayıldığı açıklamaları tüm herkesi merak ettiriyor.
İlk zamanlar yarasadan çıktığı iddia edilen COVID-19’un insan eliyle Çin’den çıktığına dair ABD yönetimi ellerinde kanıtlar olduğunu ve bu kanıtları gördüklerini, bu konuda gerekli adımları gelecek dönemde atmaya başlayacak olduklarını da son dönemde açıkladı. Ancak özellikle insan eliyle üretildi ise Çin tarafından neden dolayı aşı veya tedavi yöntemi bulunmadığı konusunda ise soru işaretleri bulunmakta.
Corona Virüsü Aşısı Neden Bulunamıyor?
Kısa süre içerisinde corona virüsün laboratuvardan çıkması ve bu sebeple aşı ve tedavisinin virüsü üretenler tarafından bulunamamış olabileceği belirtilmekte. Ancak aşı ve tedavilerin en erken 2020 yılının sonunda çıkması, insan üzerinde denenmesi ve diğer alanlarda test edilecek olması gibi nedenler dolayısı ile 2020 yılının sonunda bile insanların aşılanması veya tedavi edilmesinin mümkün olamayabilecek olduğu düşünülüyor.
Özellikle aşının bulunsa bile 8 milyara yakın aşı üretilmesinin son derece fazla zaman alacak olduğu, ilk olarak siyasiler ve zengin insanların aşılanmasına kesin gözüyle bakılıyor. Bunun sebebi olarak ise siyasilerin aileleri, zenginler ve ünlü isimlerin aşıya daha kolay ulaşım elde edebilecek olması ilk sebep olarak gösteriliyor. Bunu engellemek için ise ABD’nin aşıyı bulması durumunda hemen aşıyı açıklamayabileceği, bunun yerine aşı stoklarını doldurduktan sonra bu konuda açıklama yapabilecek olduğuna yönelik bazı iddialar var.
Bu konuda özellikle ABD ile ilgili olmak üzere Avrupa’da bazı ülkelerin aşıyı bulduğu ancak stok nedeniyle henüz açıklamaladıkları bile iddia edilmekte. COVID-19’un aşısının bulunması durumunda tüm insanlığın bundan 6 ay önce olduğu gibi normal günlerine dönebilecek olduğu, hiçbir sorunun ortada kalmayacak olduğu belirtilmekte.
Corona Virüsü En Çok Kimleri Öldürüyor?
COVID-19 en çok 65 yaş ve üzerinde olan insanlar, kronik akciğer hastalıkları olanlar ve kronik hastalıkları ile bağışıklık sistemi zayıf olan insanları daha çabuk ve daha çok öldürüyor. Ancak gençlerde de hiçbir sebep olmasa bile çeşitli nedenlerden dolayı COVID-19’a bağlı ölümler görülebiliyor. Özellikle 30 yaş grubunda hiçbir sebep olmadan, hiçbir hastalığı olmayan insanların öldüğü biliniyor.
Bu sebeple “bana bulaşmaz, bana bir şey olmaz, bana geçse bile ölmem gencim ben” dememek, dikkat etmek gerekiyor. Özellikle 1 kişinin en az 30 kişiye COVID-19 bulaştırdığı, siz enfekte olursanız bu durumda 30 kişiye* corona virüsü bulaştırabileceğinizi unutmamanız gerek.
Corona Virüsü Bakteri Mi?
Hayır! Corona virüsü bir virüstür. Bu sebeple antibakteriyel hiçbir ürün corona virüsünü öldürmez, öldüremez ve yok edemez. Antibakteriyel ürünlerin kullanılmasının elleri daha sık ve daha iyi temizlediği için, daha kısa sürede el yüzeyindeki mikroplardan arındırdığı için kullanılması öneriliyor. Özellikle daha etkili olan antibakteriyel sabunların eldeki corona virüsü taneciklerini elden normal sabunlara oranla daha kısa süre yıkama ile uzaklaştırabilecek olduğu belirtiliyor.
Hangi Temizlik Ürünleri Corona Virüsünü Öldürüyor?
Corona virüsünü öldüren birçok temizlik ürünü bulunuyor. Bunların en başında çamaşır suları geliyor. Çamaşır suları insan elinde kullanılmaması ve cilt üzerinde sık sık temas etmemesi gerektiği için özellikle bu ürünlerin sadece zeminler ve eşyalar üzerinde kullanılması gerek. Sadece çamaşır suları değil, aynı zamanda birçok farklı ürün insan eli ve diğer zeminlerde corona virüsüne karşı en etkili temizlik ürünleri arasında yer alıyor.
Çamaşır Suyu
Banyolarınızı her gün en az 1 kez yoğun kıvamlı Domestos gibi çamaşır suları ile temizleyin. Çamaşır suyu hem antibakteriyel, hem antiviral olduğu için hem virüsler, hem bakterileri öldürebilecek nadir ürünlerden bir tanesidir.
Çamaşır suyu ile tuvaletleri yıkayabilir, eve gelen tüketilmeyecek olan ürünleri yıkayabilirsiniz. Örneğin evinize gelen herhangi bir demir avizeyi çamaşır suyu ile yıkayabilirsiniz. Ancak kumaş ürünleri ve kumaş benzeri ürünleri bembeyaz ürün olmadığı sürece asla çamaşır suyu ile yıkamayın. Bu durumda ürünün beyazlaması mümkün olacaktır ve ürün bozulacaktır.
Aynı zamanda özellikle kadife gibi ürünlere asla çamaşır suyu değdirmeyin. Bu ürünlerin üzerinde bozulmalara sebep olacak, buna bağlı sebeplerden dolayı özellikle ortaya beklenmedik düzeyde maddi hasarlar çıkacaktır.
Çamaşır suyu ile özellikle kapı önlerini yıkayabilirsiniz. Tuvaletinizi yıkayabilirsiniz. Eğer deterjan yoksa bulaşıklarınızı da özellikle cam ürünleri ve demir ürünleri çamaşır suyu ile yıkayabilirsiniz.
Dezenfektanlar COVID-19’a Karşı Nasıl Kullanılmalı?
İçerisinde en az %70 oranında izopropil veya etil alkol olmayan dezenfektanlar asla COVID-19’a karşı etkili olamazlar ve öldüremezler. Bu sebeple içerisinde alkol oranı doğru olan, mümkünse %80 ve üzeri olan dezenfektanları tercih edin. Mümkünse izopropil alkol alarak üzerine %10 oranında su ekleyerek kendi dezenfektanınızı elde kendiniz hazırlayın. En azından içerisinde ne kadar alkol oranı olduğunu iyi bilir, bu sayede daha güvenli bir şekilde dezenfektanı kullanabilirsiniz.
Etil alkol satışı AB ve ABD’de yasak olmasa bile Türkiye’de yasak olduğundan dolayı etil alkol bulmanız mümkün olmayabilir. Bu sebeple özellikle izopropil alkol tek zorunluluktur.
Evde dezenfektan yapımı konusunda ilk olarak izopropil alkolün %80+ kadarını %90’a kadar da olabilir bir şişeye boşaltın. Şişenin %90’ına kadar alkol doldurabilirsiniz. Ardından üzerine %80 alkol doldurduysanız göz kararı da olabilir, yeter ki %80 olduğundan emin olun, su katarak dezenfektanınızı hazırlayabilirsiniz.
Dezenfektanın ağzını hemen sıkıca kapatın. Alkol uçucu olduğu için etkisinin gitmesini ve uçmasını engellemiş olursunuz. Su ile karıştırırken soğuk su ile karıştırın ve şaşal su veya çeşme suyu farketmediğini unutmayın. Bu dezenfektanı cildinizde gün içerisinde elleriniz ve cildiniz pislendikçe kullanabilirsiniz.
Dezenfektan Kullanımı Nasıl Olmalı?
Yanlış dezenfektan kullanımı egzama ve benzer sorunlara sebep olacaktır. Bu nedenle ellerinizi ve cildinizi sık sık gereksiz yere yıkamayın ve dezenfekte etmeyin. Ellerinizi evde kaldığınız sürece, dışarı çıkmadığınız durumlarda veya dışarıdan eve herhangi bir ürün gelmediği zamanlarda dezenfekte etmenizi gerek yoktur. Sadece 1 kez dezenfekte ettikten sonra bir daha 4-6 saat sonra dezenfekte edebilirsiniz.
Ancak gün içerisinde en az 2 kez ellerinizi yıkayın veya dezenfekte edin. 6 kereden daha fazla ellerinizi dezenfekte etmeyin (eğer ki enfekte zeminler ile temas etmedi, dışarı çıkmadıysanız).
Dezenfektanları asla yüzünüze sıçratmayın. Gözlerinize gelecek olan alkol gözlerinizde ciddi hasara sebep olabilir. Ancak eğer gözünüze alkol sıçradı ise mutlaka en az 10 dakika boyunca bol ılık su ile elinizi iyice sabunladıktan sonra yıkayın. Aksi durumda gözünüzde herhangi bir alkol kalıntısı kalması durumunda görmede bulanıklık gibi ciddi hasarlar ortaya çıkabilir.
Sıvı Sabun Ve Su
Corona virüsüne karşı ellerin 20 saniye boyunca sıvı sabun ve su ile yıkanması en etkili temizlik yöntemlerinden bir tanesi olarak görülmektedir.
*Bu içerik Zovovo.com için özel olarak hazırlanmıştır. Sadece bilgi amacı ile yayına alınmıştır.