Kelimenin kökünde yaşanan ses değişmelerinden biri olan ünsüz değişmesi olayı, sözcüklerin zaman içinde bazı harflerinin değişmesinden dolayı yaşanan değişmelerden biridir. Kelimelere yeni bir ek gelmesinden sonra yaşanan olaylardan biri değildir. Bundan dolayı da ünsüz değişmesinin sertleşme ya da yumuşama ile karıştırılmaması gereklidir.

Ünsüz Değişmesinin Diğer Adı Nedir?

Unsuz Degismesinin Diger Adi Nedir

Ünsüz değişmesi olarak bilinen ses olayının diğer adı, ünsüz yumuşamasıdır. Herhangi bir kelimenin, p, ç, t ve k seslerinden biri ile bitmesi ve kendisine gelen ek sonucunda bu harflerin b, c, d ve g seslerine dönüşmesi olayına Türkçede ünsüz değişmesi ya da yumuşaması adı verilir.

Kaynaştırma Ünsüzü Nedir?

Kaynaştırma sesi olarak anılan ve genellikle y ünsüzü olarak bilinen kaynaştırma ünsüzü, ünlü bir ses ile biten kelimeye yine ünlü bir ses ile başlayan ek gelmesi durumunda kullanılması zorunlu olan ünsüzdür. Türkçede iki ünlü sesin yan yana gelebilmesi mümkün değildir. Bundan dolayı da hem Türkçe kökenli hem de Türkçe kökenli olmayan bazı kelimelere ekler getirileceği zaman arada ünsüz bir sesin bulunmasına ihtiyaç duyulur.

Ünlü Değişmesi Nedir?

Ünlü değişimi olayı, tıpkı ünsüz değişmesinde olduğu gibi kelimeye herhangi bir ek gelmesini beklemeden, kelimelerde yer alan ünlü seslerin herhangi birinde meydana gelen değişimlerdir. Bu değişimlerin sonucunda aynı anlamı taşıyan farklı bir kelime meydana gelmez ancak kelimedeki ses değişmiş olur.

Ünsüz Değişimi Yumuşama Mı?

Unsuz Degisimi Yumusama Mi

Ünsüz değişmesi ses olayının diğer adı ünsüz yumuşamasıdır. Bu olayın yaşanması ile beraber, sert ünsüz harflerden biri ile biten kelimelere bir ek gelişi, kelime sonundaki sert ünsüzün yumuşamasına neden olur. Böylece kelimeye gelen ekle beraber içinde de değişim olur.

Ünsüz Değişimine Aykırılık Nedir?

Ünsüz değişmesi olayında aykırı olma durumu, sert ünsüz seslerden biri ile biten bir kelimenin ek alması durumunda yumuşamaya uğramamasıdır. Bu ses olayı genellikle ç sesi ile biten kelimelerde görülür. Ek almasından sonra c sesine dönüşmesi yani yumuşaması gereken herhangi bir kelimede yumuşama görülmemesi ile beraber ünsüz değişimine aykırılık olduğu söylenecektir.

Ünsüz Değişmesi Örnekleri Nelerdir?

Ünsüz değişmesi olayının örnekleri, şöyle sıralanabilir:

  • Nispet
  • İspat
  • Kispet
  • Müspet
  • Naspetmek
  • Tespit Tespih
  • Makbul
  • İkbal
  • Tatbik
  • Teşbih
  • Eçhel
  • İçtihat
  • İstanbul
  • Safranbolu
  • Düzenbaz
  • Sonbahar
  • Bin Bir
  • Binbaşı
  • Onbaşı
  • İçtimaî
  • Meçhul
  • Mescit
  • Tescil
  • Emektar
  • Minnettar
  • Silâhtar
  • Taraftar

Ünsüz Benzeşmesi Ünsüz Değişmesi Midir?

Ünsüz değişimiyle ünsüz benzeşmesi aynı ses olayı değildir. Ünsüz değişmesi, kelime kökünde olan değişimleri ifade eder. Ünsüz sertleşmesi ise herhangi bir kelimeye bir ek getirilmesinden sonra kelime içinde sertleşmelerin yaşanmasıdır.




Kategori: