Gözlemci bakış açısı roman, masal ve hikayelerde olayların objektif bir şekilde anlatılması demektir. Roman, masal ve hikayelerde olaylar kadar anlatma tarzı da o denli önemli bir kriterdir. Kurgulanan olaylar, 3 farklı bakış açısı ile anlatılabilir. Kahraman bakış açısı, gözlemci bakış açısı ve çoğulcu bakış açısıdır. Gözlemci bakış açısı, objektif bakış açısı ve müşahit bakış açısı olarak da isimlendirilebilir. Gözlemci bakış açısı anlatım tarzında, anlatıcı kameraman gibi bir inceleme yaparak ayrıntıları görebildiği kadarı ile okuyucuya aktarır. Bu anlatım şeklinde anlatıcı, gördükleri dışında bilgiler vermez. Geçmiş veya gelecekle alakalı bir yorum yapması ya da kahramanların duygularından bahsetmesi söz konusu olamaz.
İçindekiler
Gözlemci Bakış Açısının Özellikleri Nelerdir?
Gözlemci bakış açısı anlatım tarzının özellikleri şu şekildedir:
- Hikâye anlatıcısı kahramanların geçmişi, geleceği veya duygu durumuyla ilgili bir bilgi veremez.
- Anlatıcı olayları objektif bir biçimde anlatır. Anlattıklarına herhangi bir yorum ekleyemez.
- Gözlemci bakış açısında tarafsızlık söz konusudur.
- Olaylar, 3.kişi ağızından anlatılır. Fakat anlatım içerisinde bazen 1.kişi anlatımına da geçiş yapılabilir.
- Anlatıcı, kahramanlarla ilgili sınırlı bilgiye sahiptir.
- Anlatımda çoğu zaman nesnel cümleler kullanılır.
- Kahramanların iç dünyaları, ruh halleri ve duygu durumlarıyla ilgili bilgiler verilemez.
Kahraman Bakış Açısı Nedir?
Kahraman bakış açısı roman, hikâye ve masal gibi bir olay etrafında kurulan metinlerde, durumları okuyucuya aktaran kişinin aynı zamanda olayların içerisinde yer alan kahramanın anlatıcı olduğu bir bakış açısıdır. Yani bu tür eserlerde olayları anlatan kişi, bizzat eserin kahramanıdır. Bu anlatıcı, olayları ben ağzı ile yani 1.tekil şahıs ile anlatmaktadır.
İlahi Bakış Açısı Nedir?
İlahi bakış açısı yaşanmış, yaşanan ve yaşanacak olan her olayı bilir, görür ve duyar. Kahramanların gönlü ya da kafasından geçen her şeyi okuyabilir. Anlatıcı, anlattığı olayların dışında kalır ve gören durumunda olur. 3.tekil şahıs ağzı ile konuşur. Yazarın dilini kullanır bundan dolayı da ona “yazar anlatıcı” denir. Bazı zamanlarda okuyucu ile diyaloga girer, okuyucu ile sohbet ederek onlara yol gösterebilirler. İlahi bakış açısı, destandan romana geçen bir yöntemdir.
Çoğulcu Bakış Açısı Nedir?
Çoğulcu bakış açısı kullanılan eserlerde anlatıcılardan iki ya da daha fazlasının aynı eserde kullanılması tarzıdır. Çoğulcu bakış açısı, tek bir anlatıcının esas olduğu eserlerde, olay örgüsünde bulunan kahramanlardan birkaçının da bakış açılarına yer verilmesi şeklinde yapılır.
Özne Anlatıcı Ne Demektir?
Özne anlatıcı kavramı, olayın hem yapıcısı hem de anlatıcısı olan “özdeş özne” ve “ayrılmış özne” terimleri ile ikiye bölünmektedir.
Nesnel Bakış Açısı Nedir?
Nesnel bakış açısında hikâye, 3.tekil şahıs gibi dışarıdan bir gözlemci tarafından okuyucuya aktarılmaktadır. Sinemada nesnel bakış açısına ise “her şeyi bilen bakış açısı” da denmektedir. Burada seyirciler karakterin bilincini ve duygu durumlarını bilir. Olayları daha geniş bir perspektiften izleme şansı bulur.