Ormanların renklerinden biri olan ve farklı konseptleri manzaraya sunan şapkalı mantarlar, günümüzde mantar familyasının en çok merak edilen türlerinden bir tanesidir. Çok farklı özellikleri bulunan bu mantar türü; genellikle loş ve nemli ortamlarda yetişir. Yetişme sürecinde nemin ve loş ışığın olması durumunda, hızlı bir büyüme süreci içerisine girerler. Aynı zamanda nemli çayırlar veya humuslu topraklarda şapkalı mantarlar ile sık sık karşılaşıldığını söyleyebiliriz. Peki, şapkalı mantar nedir?
İçindekiler
Şapkalı Mantar Nedir?
Tek veya çok hücreli olabilen ökaryotik canlılar mantar olarak adlandırılmakta ve şapkalı mantarlar da bunlardan bir tanesidir. Kültür mantarı gibi laboratuvarlarda yetiştirilmezler. Tamamen doğal ortamda yetişen bu mantarlar, renkleri ile insanların ilgisini çeker. Genellikle bahar aylarında karşımıza çıksa da, sonbahar aylarında da şapkalı mantarlar ile sık sık karşılaşmak mümkündür. Peki, bu renkli canlıların özellikleri nelerdir? “İstiridye Mantarı Nasıl Yetiştirilir?” isimli içeriğimizi de ziyaret edebilirsiniz.
Şapkalı Mantarların Özellikleri
Şapkalı mantarlar, farklı yapıları ile ormanlarda ve çayırlarda karşımıza çıkarlar. Çok hızlı büyüdükleri için de birdenbire büyümüş izlenimi verirler. Nitekim öyledir de. Çünkü ortalama 5 gün içerisinde büyüyen bu canlılar, toprağın üzerine birden çıkarlar. Bu nedenle bizler için çok büyük şaşkınlık yaratır. Peki, şapkalı mantarların özellikleri nelerdir?
- Kökleri bulunmaz. Hiflerin uzantıları, kök görevi görür ve bunlar mantarları toprağa bağlar.
- Üst kısımlarına baktığımızda genellikle şemsiyeye benzediğini görebiliriz. Bazı durumlarda huniye benzer yapılarının olduğunu da görebiliriz.
- Şemsiye veya huniye benzeyen şapkalarının altında yer alan lamellerin de alt kısımlarında spor keseleri yer alır. Bu keseler üremelerini sağlayacak yapıdadırlar.
- 4 milyar yıldan daha fazla bir süredir varlığı bilinen şapkalı mantarlar, Yontma Taş Devri’nin en önemli canlılarından bir tanesi olmuştur. Bazılarının içlerinde bulunan zehirler sebebi ile kötü niyetli durumlar için de kullanıldığı, yapılan araştırmalar sonucunda keşfedilmiştir.
- Ormanlarda ya da çayırlarda bir yağmur sonrasında karşımıza aniden çıkıverirler.
- Eşeyli ya da eşeysiz üreyerek çoğalmaları ile bilinirler.
Yukarıda, şapkalı mantarlar ile ilgili bilinmesi gereken özelliklerden bahsedildi. Elbette ki hepsi bununla sınırlı değil. Şapkalı mantarlar ile ilgili olarak bilinmesi gereken pek çok detay var. Peki, şapkalı mantarlar nasıl beslenirler? “Fermente Nedir?” isimli içeriğimizi de inceleyebilirsiniz.
Şapkalı Mantarlar Nasıl Beslenir?
Şapkalı mantarlar çürükçül beslenmeleri ile bilinirler ve çürükçül beslenen canlılar sınıfında yer almaktadırlar. Peki, genel anlamda şapkalı mantarların beslenmesi ile ilgili olarak bilinmesi gerekenler nelerdir?
- Şapkalı mantarların birdenbire büyüdüğünü yukarıda anlatmıştık. Bu büyüklüğe aniden ulaşabildiği gibi 10 cm büyüklüğüne kadar da ulaşabilmektedirler.
- İlk zamanlarında büyüklüklerini bir mercimek ile ithaf etmek doğru olacaktır. Çünkü bir mercimek büyüklüğünden, 10 cm boyuta kadar ulaşabilmektedirler.
- Ormanlarda ve çayırlarda bulunan çürümüş bitki ve canlılar ile beslenirler. Aynı zamanda yağmur suları da büyümelerine etki eden en önemli faktörlerden bir tanesidir.
- Nem, sıcaklık ve diğer faktörlerin tamamı, şapkalı mantarların büyümesi için yeterli seviyede olması gerekir. Aynı zamanda çok az miktarda ışığa gereksinim duyarlar. Ancak genel anlamda loş ortamlarda büyürler.
Yukarıda da görüldüğü gibi çürükçül beslenen şapkalı mantarlar, renkleri ile de doğada farklı bir cümbüş oluştururlar. Peki, bu garip ve bir o kadar da renkli canlılar nasıl ürerler?
Şapkalı Mantarlar Nasıl Ürerler?
Şapkalı mantarların üremeleri, spor keseleri sayesinde gerçekleşmektedir. Ancak elbette ki üremeleri ile ilgili bilinmesi gerekenler bunlar ile sınırlı olmaz. Şapka kısmının altında yer alan lamellerin de altında olan spor keseleri ile çoğalırlar. Özel bir yapıdadırlar. Özel olarak adlandırılan bu yapılar, rüzgar gibi etmenler sebebi ile çevreye yayılırlar ve farklı yerlerde de şapkalı mantarların oluşması sağlanır. Genel anlamda şapkalı mantarların sporlar ile çoğaldıklarını söyleyebiliriz.
Şapkalı Mantar Yenir Mi?
İnsanların tükettikleri pek çok mantar var ve bu mantarlar arasında en çok bilineni, kültür mantarıdır. Ancak bu mantarlar laboratuvar ortamında yetiştirilir. Bu nedenle rahatlıkla tüketilir. Şapkalı mantarlar ise bu şekilde yetişmez. Doğal bir şekilde çoğalırlar. Peki, bu mantarlar yenir mi? Genel anlamda yenebilir, ancak yenmeyen türleri de bulunur. Yenmeyen türleri çok zehirlidir ve insanları rahatlıkla öldürebilir. Bu nedenle çok dikkat edilmesi gerekir. Bu alanda uzman olanlar da bu mantarların yenebilir olanlarını fark edebilir. Ancak birbirine çok benzedikleri için, bir uzman olmadan bu mantarları tüketmemek gerekir. “Mantarlar Neden Tehlikelidir?” isimli içeriğimizi inceleyerek, zehirli olma sebeplerini öğrenebilirsiniz.
Tüketilmesi hususunda çok dikkatli olunması gerektiği gibi tüketmemek daha olumlu olacaktır. Ancak bu alanda uzman biri var ise, o halde zehirli olmayan mantarlar seçilebilir. Sağlık Bakanlığı da bu konuda sürekli uyarıda bulunmaktadır. Bizler de bu içeriğimizde şapkalı mantarlar, şapkalı mantarların özellikleri ve daha pek çok konudan bahsetmeye çalıştık. Umarız sizlere fayda sağlayan bir içerik oluşturabilmişizdir.