Öyküleme Nedir? – Öyküleyici Anlatım Özellikleri

Öyküleme yaparak anlatma gerçekleşen bir olayın ya da hayal ürünü olan düşüncelerin bir düzen halinde anlatılması biçimi olarak bilinmektedir. Öyküleme anlatım biçiminde olaylar bir düzen oluşturularak anlatılmaktadır.

Olayın kahramanları eylemi gerçekleştiren kişiler ve onların yanında bulunanlar olarak anlatılmaktadır. Bu anlatım biçimi ile aktarılan olaylar doğaüstü veya gerçek dışı olaylar olmak zorunda değildir. Daha önce yaşanmış, doğaüstü olmayan, gayet sıradan olaylar da söz edilen anlatım biçimi ile anlatılabilmektedir. Bir olayın yaşanması için bazı öğelere ihtiyaç vardır. Bu öğeler olayı oluşturan ana ve yardımcı kişiler, olayın geçtiği zaman, olayın yaşandığı yer olarak verilmektedir.

Ele alınan bir metinde bu tür anlatımın var olup olmadığı geçen olayların kurgusuna bağlı olmaktadır. Olaylar sırası ile ve düzenli bir biçimde okuyucuya aktarılıyorsa bu anlatım tekniğinden söz edilebilmektedir.

Öyküleme nedir konusuna kısaca değindik. Şimdi detaylara geçelim.

Hermeneutik nedir? Bilgilerine de bakabilirsiniz.

Öykülemenin Öğeleri ve Bölümleri

Hikaye etme anlatım tekniğinde 3 ana öğe bulunmaktadır. Bunlar olayı oluşturan kişiler, olayın yaşandığı yer ve zaman olarak belirlenmiştir. Bu öğeler yardımı ile anlatım yine 3 ana bölümde incelenmektedir. Bu bölümler aşağıdaki gibidir:

• Serim (giriş)
• Düğüm (Gelişme)
• Çözüm (Sonuç)

Anlatım biçiminin ilk bölümü olan serimde metnin geri kalan kısmında bahsedilecek olay hakkında kısa bilgiler verilmektedir. Olayın ana kahramanları ve ana kahramana yardımcı olan yan kahramanların kimliğine yönelik girişler yapılmaktadır. Metnin devamlılığının sorunsuz sürdürülebilmesi için bu bölümün doğru ve okuyucuyu sıkmayacak biçimde tamamlanması gerekmektedir. Düğüm (gelişme) ve çözüm (sonuç) bölümlerinin metin uzunluklarına oranla daha kısa yazılmaktadır.

Düğüm kısmında ilk bölümde kısa bilgiler verilen olay ile ilgili ayrıntı ve detaylara yer verilmektedir. Giriş yapılan olayın sonraki basamakları anlatılır ve okuyucunun merakını giderici bir yerde bir sonraki bölümde sonuçlanmak üzere yarıda kesilmektedir. Bu bölüm giriş ve sonuç bölümünde okuyucuya aktarılan metin uzunluklarına göre çok daha uzundur. Aralarında en geniş ve detaylı anlatıma sahip olan ve asıl olayların aktarıldığı ana bölüm olarak bilinmektedir.

Çözüm yani sonuç bölümünde ise düğüm kısmında sonuçlanmak üzere yarıda kesilen olaylar burada sonuçlanır ve okuyucuyu içerisinde bıraktığı meraktan çekip çıkarır. Metnin tamamında anlatılan olaylar bir sonuca bağlanır, kişilerin varlığı ve sahip olduğu temel özellikler okuyucunun kafasında iyice oturur. Çözüm bölümü düğüm bölümüne göre daha kısa olup, giriş bölümü ile hemen hemen aynı uzunluğa sahip olmaktadır.

Öyküleme İle İlgili Video Anlatımı

Öyküleme nedir konusuyla alakalı bu bilgilendirici videoyu da izleyebilirsiniz.

Öyküleyici Anlatımın Özellikleri

Hikâye etme anlatım tekniğinde metnin devamlılığının olması için bazı ana özelliklerden yararlanılır. Bu özellikler şu şekildedir:

• Olay, olayı yaşayan kişi, olayın geçtiği zaman ve yer birbirine bağlı ve ortaktır.
• Metinde verilen olaylar çoğunlukla 1.kişi ağzı ya da 3.kişi ağzından anlatılabilmektedir. Anlatan kişi 3.kişi ise olaylara dışarıdan izleyen bir göz olarak bakılmaktadır. Eğer 1.kişi anlatıyor ise anlatıcı kişi tüm olaylara hâkimdir ve olayları önceden bilmektedir.
• Sanat içerikli metinler, romanlar, hikâyeler, anılar, söyleşiler gibi metin türleri çoğunlukla öyküleme anlatım biçimi ile yazılmaktadır. Sanat içerikli metinlerde anlatıcı gerçek dışı bir kişidir.
• Romanlarda çok sık rastlanan ilahi bakış açısı ile bu teknik kullanılmaktadır.
• Bu anlatım tekniği kullanıldığı takdirde bir olay olması şart koşulmaktadır.
• Bu anlatım tekniği çeşitli öğretici içerikli metinlerde de kullanılmaktadır.

Nadas nedir? Nadas uygulaması amaçları bilgilerine yazımızdan ulaşabilirsiniz.

Betimleyici Anlatım

Resmederek anlatım tekniği okuyucu gözünde metni çizmek, resmetmek anlamına gelmektedir. Yaşanılan olay ve olayı yaşayan kişiler tüm detaylar ile birlikte okuyucu kafasında belirlenmektedir. Kahramanların iç dünyasına yönelik özelliklerini ve yine kahraman ve olayların fiziksel özelliklerini betimlemek mümkün görülmektedir.

Öyküleme ve Betimleme Arasındaki Farklar

Hikâye etme ile betimleme birbirine tamamlayan biçimler olarak bilinmesine rağmen aralarında bazı farklar da mevcuttur. Buna göre öyküleyici teknikte olayların devamlılığı söz konusu iken betimleyici anlatım biçiminde herhangi bir devamlılık zorunluluğu olmamaktadır. Betimleme tekniğinde metni oluşturan tüm öğeler tasvir edilebilir. Bu durumu çekilen bir fotoğraf kâğıdına benzetebiliriz. Kendimizi bu fotoğraf kâğıdını çeken taraf olarak kabul eder isek tüm gözlemlerimizi bu kâğıda aktarabilme ve gözlenen her şeyin resmini çizebilme ihtimalimiz doğmaktadır. Betimleyici anlatım türünde öyküleyici anlatırım türünün aksine bir olay örgüsü ve belirli bir zaman dahilinde gerçekleşmeme durumu olmaktadır.

MYK nedir? Merak edilenler yazımızdadır.

Anlatım Teknikleri

Anlatım biçimleri bir metni oluştururken yararlanılan tekniklerdir. Her metnin kendi özelliklerine yönelik belli başlı anlatım teknikleri vardır. Bilinen anlatım teknikleri bu şekildedir:

• Betimleme (Betimleyici anlatım)
• Öyküleme (Öyküleyici anlatım)
• Açıklama (Açıklayıcı anlatım)
• Tartışma (Tartışmacı anlatım)

Açıklayıcı anlatım türünde bir nesnellik hâkimdir ve okuyucuya bilgi amacıyla yazılmaktadır. Metni yazan kişi kendi duygu ve düşüncelerinin dışında nesnel olarak ifade edebildiği yazılara metne dökmektedir. Anlaşılabilir ve dilin sade olması esas alınması gereken konulardır.

Tartışmacı anlatım tekniğinde metni yazan kişi kendi düşüncelerini okuyucuya benimsetmek ve inandırmak amacıyla yazılarını kaleme almaktadır. Neye inanıyorsa okuyucu kişinin de ona inanmasını bekler ve aksine inandığı düşündüğün ise son derece yanlış olduğunu okuyucuya inandırmak ister.

Betimleyici anlatım ise metindeki temel öğelerin okuyucuya resmedilerek anlatılması demektir.

Öyküleyici anlatımda bir olay, kişiler, yer, zaman bulunmaktadır. Serim, düğüm, çözüm olarak 3 bölüm öyküleme anlatım biçiminde kullanılmaktadır.

Öyküleme Nedir Konusuyla Alakalı Sıkça Sorulan Sorular