Görsel sanatların ve edebiyatın en önemli terimleri ile eserlerinden biri olan portre, kişiyi fiziksel ve iç dünyası göz önünde bulundurarak yansıtmaktadır. Buradan hareketle portreyi yalnızca bir resim olarak tanımlayamayız. Teknik açıdan kişinin yüzünün ve dış görünüşünün resmedildiği bir çalışma olsa da, edebi değeri çok yüksektir. Bizler de bu içeriğimizde sizlere portre nedir? Portrenin özellikleri nelerdir? gibi soruların cevaplarını vermeye çalışacağız.
İçindekiler
Portre Ne Demek?
Kişinin yüzünün resmedildiği eserlere portre adı verilmektedir. Yüzünün resmedilmesi durumunda, omuzdan üstü evren olarak kabul edilir. Ancak bazı portre çalışmalarında diz üzerinin evren olarak seçildiği görülmektedir. Peki, portre ile ilgili olarak bilinmesi gerekenler nelerdir?
- Kişinin karakteristik özellikleri ile okurlara aktarılması da portre olarak adlandırılmaktadır. Bu tanım, edebi portrenin tanımı olarak karşımıza çıkar.
- Gezi yazısı, otobiyografi vb. türlerin arasında yer alan portre, çok önemli esasları içerisinde barındırmaktadır.
- Portrelerin türleri de birbirinden farklılık gösterir. Fiziksel (Tensel) Portre olduğu kadar, Ruhsal (Tinsel) Portre de bulunmaktadır.
Yukarıda da görüldüğü üzere kişiyi fiziksel ve ruhsal özellikleri ile tanıtmak ya da resmetmek, portrenin konusu dahilindedir. Portre nedir? sorusuna verilebilecek en önemli cevap bu şekildedir. Peki, portrenin özellikleri nelerdir? “Kolaj Nedir?” isimli içeriğimizi de inceleyebilirsiniz.
Portrenin Özellikleri Nelerdir?
Portre yazını veya resmi oluşturmak aslında çok kolay bir iş olarak atfedilemez. Çünkü içerisinde çok ince nüansları barındırır ve tam anlamı ile bir edebi eserdir. Çünkü gezi yazısı ve deneme gibi yazınların içerisine dahil edilmiştir. Peki, portrenin özellikleri nelerdir?
- Çeşitli edebi eserlerin sınıfında yer alması sebebi ile gözlem esasına dayanmaktadır. Betimlenecek ya da çizilecek kişinin en iyi şekilde gözlemlenmesi gerekir.
- Okuyucuların karakteri hayal etmesi ve hayalinde resmetmesi için portre anlatımı çok önemlidir. Bu nedenle hikaye ve romanlarda portre çok önemli bir yer tutar.
- Hikaye ve roman gibi eserlerde belirli bölümlerde portrelere rastlansa da, portre özel ve kendine has bir eser olarak da bilinmektedir.
- Kişinin görünümünün yanı sıra; karakteristik özellikleri, mimikleri ve ruh hali ile ilgili pek çok detayın da portrelere yansıtılması gerekir.
- Portresi çizilen kişi ile portreyi çizen kişi arasında da önemli bir ilişki söz konusudur. Çünkü kişiyi tanımayan bir sanatçı, kişi hakkındaki gözlemlerini portreye tam kapasiteli bir şekilde yansıtamaz.
Yukarıdaki özellikler ile dikkat çeken portre, pek çok önemli detayı içerisinde barındırmaktadır. Portre ile ilgili bilinmesi gerekenler elbette ki bunlarla sınırlı kalamaz. Peki, portre türleri nelerdir?
Portre Türleri Nelerdir?
İçerdiği önem ve barındırdıkları ile birbirinden farklılaşan iki farklı portre türü bulunmaktadır. Bunlardan bir tanesi Fiziksel Portre iken, diğeri de Ruhsan Portre olarak bilinmektedir. Şimdi sizlere bunlardan bahsedelim.
-
Fiziksel (Tensel Portre)
Kişinin dış görünüşünün yansıtıldığı portre olarak bilinmektedir. Kişinin yüzü, kıyafetleri, duruşu ve hareketleri bu portrede aktarılır. Edebi anlamda bakıldığında kişi bu portrede diğer insanlardan farklı şekillerde anlatılır ve hangi özellikleri ile ön plana çıkıyorsa, o özellikleri vurgulanır. Aynı zamanda görsel sanatlardaki karşılığında da aynı durum geçerlidir. Kişinin görünen tüm özellikleri tuvale yansıtılır.
-
Ruhsal (Tinsel) Portre
Kişinin iç dünyasının anlatıldığı ve aktarıldığı portreler ise Ruhsal Portre olarak adlandırılmaktadır. Kişinin duyguları, zaafları, güçlü yanları ve iç dünyasına ait özellikleri bu portrede okurlara aktarılır. Görsel sanatlardaki karşılığında da bu durum tam anlamı ile geçerlidir. Portrenin yorumlanması esnasında, portreyi çizen sanatçının, portredeki kişi hakkında düşünceleri ve kişinin iç dünyasına ait özellikleri tüm detayları ile birlikte fark edilebilir. Portrede yer alan kişinin düşünceleri ve fikirlerini de bu portrelerden en iyi şekilde anlamak mümkündür.
Yukarıda iki farklı tür ile dikkatleri çeken portre, yazın dünyasının ve görsel sanatların en önemli eserleri arasında yer almaktadır.
Portrede Nelere Dikkat Edilmelidir?
Bir portrenin incelenmesi ve değerlendirilmesi aşamasında, dikkat edilmesi gereken değerler bulunmaktadır. Bu değerler ise aşağıdaki gibidir:
- Kişinin yüz ifadesi ve hangi duyguya sahip olduğu,
- Duruş ve bakışın nasıl olduğu, görünümüne dair değerlerin neler olduğu,
- Hangi tür bir giyim tarzına sahip olduğu,
- Kişinin arkasında ve etrafında nelerin olduğu,
- Kişinin yanında hangi tür eşyaların bulunduğu ve bu eşyaların konumu, portrede ilk dikkat edilmesi gereken değerlerdir.
Yukarıda da net bir şekilde görüldüğü üzere, portresi yapılan kişinin tüm özelliklerine detayları ile birlikte dikkat edilmesi gerekir.
Otoportre Nedir?
Uygulanış bakımından bakılacak olursa otobiyografi ile aynı perspektife ele alınabilecek olan otoportre; sanatçının kendi portresini çizmesi veya portresini kendisinin yazmasıdır. Pablo Picasso, Vincent Van Gogh gibi önemli ressamlar da kendi portresini kendisi çizmiştir. “Biyografi Nedir?” isimli içeriğimizi de inceleyebilirsiniz.
Yukarıda sizlere portre nedir? Portrenin özellikleri nelerdir? Portre türleri nelerdir? gibi soruların cevaplarını vermeye çalıştık. İçeriğimizde portrenin tüm detaylarını ele almakla beraber, gerekli olan tüm değerlerden de bahsettik. Umarız ki sizlere fayda sağlayan ve aradığınız bilgiye ulaşmanıza yardımcı olacak bir içerik oluşturabilmişizdir.