Bilginin türleri şu şekilde sıralanabilir:
- Gündelik
- Dinsel
- Teknik
- Sanatsal
- Bilimsel
- Felsefi
Hayat içerisinde karşı karşıya kalınabilecek tüm bilgiler yukarıdaki sınıflardan birine girmektedir. Bu bilgilerin bir kısmı öznel bir kısmı ise nesneldir. Öznel bilgiler kişiden kişiye göre değişebilen bilgiler olarak kabul edilirken nesnel bilgiler ise kişilerin üzerinde yorum yapamayacakları bilgilerdir. Bilgi türleri – çeşitleri arasındaki ayrımları iyi yaparak tartışma kültürünü genişletmek ve maruz kalınan bilgiler hakkında yorum yapabilmek mümkün olur. Bilgi bu nedenle felsefenin temel konularından biri olarak kabul edilir. Bilgi türlerine hakim olan biri bilgi kaynaklarını ve bu kaynaklardan gelen bilgileri daha nitelikli bir biçimde değerlendirebilir.
İçindekiler
Bilgi Nedir?
Bilgi özne ile nesne arasında doğan bir ilişkinin bir sonucu olarak kabul edilebilir. Bilgiyi anlayabilmek adına özne ve nesne kavramlarına değinmek gerekir. Dil bilgisi derslerinde bahsi geçen bu kavramlar felsefede de benzer işlevleri üstlenirler. Özne bir işi yapan yada yapmak isteyendir. Çeşitli kaynaklarda suje olarak da anılmaktadır. Nesne ise maruz kalan yada maruz bırakılmak istenendir. Obje olarak da isimlendirilebilir. Özne ile nesnenin ilişki içinde olması ortaya çeşitli bilgiler çıkarabilir. Aynı şekilde özne ile özne arasındaki ilişki de bilginin oluşmasına yol açabilir.
İnci nasıl oluşur? Bilgilerine de bakabilirsiniz.
Gündelik Bilgi Nedir?
Gündelik bilgiler tecrübe yoluyla kazanılan bilgilerdir. Günlük hayatta herkes bir şekilde bu bilgi türünü zihninde biriktirir. Sistematik olmayan bir öğrenme yöntemiyle kazanılan bu bilgilere tecrübi bilgi ismi de verilmektedir. Bu bilgilerin büyük bir kısmı sosyal yaşamla alakalı bilgilerdir. Çoğu zaman tecrübeden başka bir dayanak noktası yoktur. Gelenek ve görenekler genellikle bu bilgilerin birikimiyle oluşurlar. Bu bilgi türünün hayatı kolaylaştırdığı kesindir. Daha evvel deneyim yoluyla edinilmiş bilgiler sonraki süreçte kişilere yardımcı olmaktadır. Elini sobaya değdiren bir bebek sobanın sıcak olduğunu ve can yaktığını deneyimler. Sonraki süreçte bu bebek sobadan uzak duracaktır.
Dinsel Bilgi Nedir?
Dinsel bilgi ilahi bir varlığın aracı olduğu bilgiler olarak kabul edilirler. Tamamen inanç üzerine kurulu olan bu bilgi belirli temellere dayalı bir düşünce sistemiyle birlikte evreni, yaşamı ve insanları anlama çabasına yardımcı olur. Epey pratik bir bilgi türü olarak kabul edilir. Değişime kapalıdır. Hayatı düzene sokmayı ve insanlara huzur vermeyi vaat eder. Tanrı, inanç ve ibadet kavramları dinsel bilginin temellerini oluşturur. Bu bilgi türünde bilgi kaynağı Tanrı, kaynağın aracısı peygamberler ve bilginin alıcısı ise insanlardır.
Teknik Bilgi Nedir?
Teknik bilgi insanlığın doğadan faydalanarak elde ettiği bilgilerin tümü olarak kabul edilebilir. Makineler ve alet edevatlar bu bilginin temelini oluşturmaktadır. Taşları yontmaya başlayan insanlık o günden beri teknik bilginin üretimine devam etmektedir. Tıpkı gündelik bilgiler gibi teknik bilgiler de hayatı epey pratik hale getirir. Bu bilginin miktarının arttığı yerde insana olan ihtiyaç giderek azalmaktadır. Bir zamanlar dev bilgisayarların yapamadığı işleri günümüzde yapay zekaya sahip bilgisayarlar kısa sürede yapabilir hale gelmiştir. Teknik bilgiler epey pratik bilgilerdir. Teoriye dayalı bir bilgi türü değildirler.
Sanatsal Bilgi Nedir?
Sanatsal bilgi estetik hazzı merkezine alan bir bilgi türüdür. Bilginin faydalı olmasından ziyade kişilere haz vermesi ön plandadır. Bu bilginin öznesi olan sanatçılar belli kriterleri göz önüne alarak ortaya bir ürün koymaya çalışırlar. Bu ürünün ise duyulara hitap etmesi ve beğeni toplaması gerekir. Uzun süre boyunca kabul gören bu bilgi türü günümüzün sanat anlayışında çeşitli zıtlıklar yaratabilir. Günümüzde her sanat eseri estetik haz sunma iddiasıyla ortaya çıkmaz. Bazı sanat eserleri kişileri rahatsız eder hatta onları üzer yada korkutur. Sanat anlayışı sadece haz ve beğeni üzerine kurulu halinden ayrıştırılıp pek çok duyguyu kucaklayan bir konuma getirilmiştir.
Bilimsel Bilgi Nedir?
Bilimsel bilgiler deney ve gözlem yoluyla elde edilen ve evrensel olan nesnel bilgilerdir. Kuralları çok net olan bir çalışma sistemi içerisinde üretilen bu bilgiler evrene ve insana dair pek çok detayın açıklanmasında ve çeşitli karanlık noktaların aydınlatılmasında işe yaramaktadır. Günümüzdeki eğitim sistemi merkezine çoğunlukla bilimsel bilgiyi almıştır. Başlı başına diğer konularla alakalı olmayan her derste öğretilen şeyler bilimsel bilginin bir ürünü olarak kişilerin karşısına çıkar. Bilimsel bilgi türleri şu şekildedir:
- Formal bilimler
- Doğa bilimleri
- İnsani bilimler
Bilgi Türleri İle İlgili Video Anlatım
Bilgi Türleri (bilgi çeşitleri) ile ilgili bilgilendirici bir video.
Formal Bilimler Nelerdir?
Formal bilimler matematik ve istatistik bilimlerini temel alan bilimlerdir. Teorik olmalarıyla nam salmışlardır. Kainatın daha iyi anlaşılmasına yardımcı olan bu bilimler sayesinde diğer pek çok bilim dalı hayata geçirilmektedir. Sembol ve kurallar ile icra edilen bu bilimler mantık üzerine kurulu bir sisteme sahiptir.
Banker ne demek, ne zaman ortaya çıktı? Hakkında detayları da inceleyebilirsiniz.
Doğa Bilimleri Nelerdir?
Doğa bilimleri arasında yer alan bilim dalları şu şekildedir:
- Fizik
- Kimya
- Biyoloji
- Astronomi
- Yerbilim
Doğanın daha iyi anlaşılması için çalışmayı hedefleyen bu bilim dalları binlerce yıllık temeli olan bilimlerdir. Halen üniversitelerde öğretilen bu bilimlerin günümüzde çok sayıda alt dalı bulunmaktadır. Bu bilim dallarında uzmanlaşmak seneler sürer.
İnsani Bilimler Nelerdir?
Sosyal bilimler olarak isimlendirilen insani bilimler merkezine insanı alan bilimleri bir araya getirir ve bu bilimler şöyledir:
- Sosyoloji
- Psikoloji
- Etnoloji
- Antropoloji
- Tarih
Bu bilimlerin amacı tekrar eden doğa olaylarını anlamak değil insan davranışı etrafında gelişen olayları kaydetmek ve bu davranışları anlamlandırmaktır. Bu bilimlerin doğa bilimlerinden temel farkı genelleme yapmaya müsaade etmiyor olmalarıdır. Fizik biliminde bir formül geliştirebilir ve bu formülü dünyanın her yerinde kullanabilirsiniz lakin aynı şey psikoloji için geçerli değildir.
Farklı ve ufuk açan bilgilerin yerl aldığı İlginç Bilgiler kategorimize mutlaka göz atmanızı öneririz.
Felsefi Bilgi Nedir?
Felsefi bilgi sorgulama üzerine elde edilmiş olan bilgileri kapsar. Buradaki sorgulama daima ama daima akıl ve mantık çerçevesinde gerçekleşir. Felsefe çelişkilere bünyesinde mümkün mertebe yer vermez o çelişkileri de sorgulayarak bir şekilde aydınlatmaya çalışır. Felsefenin özellikleri şöyle özetlenebilir:
- Felsefe bir bilim değil, disiplindir.
- Sistematik bir şekilde çalışır.
- Toplumsal düzen, evren, hayat ve insan kavramları felsefenin merkezinde yer alır.
- Özgür düşüncenin ortaya çıkmasına vesile olur.
- Bilimsel bilgi ile çoğu zaman uyumludur. Gündelik ve dinsel bilgi ile çeliştiği yerler bulunmaktadır.
- Yoruma kapalı bilgiler üretilir. Kuralları çok net olan bir düşünce sistemi söz konusudur.
Bilgi Nasıl Elde Edilir?
Bilgi elde etmek için araştırma yapmak ve doğru kaynaklar tespit etmek gerekir. İnternet çağında yanlış bilgilere erişmek hiç olmadığı kadar kolaydır. Böylesi bir atmosferde doğru bilgiye erişmek için kaynakların güvenilirliği sağlanmalıdır. Bilgi paylaşımını epey düzgün bir biçimde yapan internet siteleri mevcuttur. Bu sitelerdeki kaynaklar kontrol edilerek özgün metinlere erişmek mümkündür. Farklı kaynaklar arasında karşılaştırma yapmak da çoğu zaman işe yaramaktadır. Görsel araştırmalar için çeşitli arama motorları kullanılabilir.
Bu arama motorlarından çıkan sonuçlara bakarak görsellerin doğru yerde kullanılıp kullanılmadığı tespit edilebilir. Bilgi türleri hakkında bilgi sahibi olmak da bilginin filtre edilmesi açısından önemlidir. Günümüzde pek çok kişi farklı bilgi türleri arasında tutarlılık beklediği için araştırma yaparken büyük bir vakit kaybı yaşar. Bilgi çeşitleri hiçbir zaman birbiriyle tam manasıyla uyumlu olmak gibi bir zorunluluğa sahip değildir.
Benlik nedir, nasıl oluşur? Detaylarını da inceleyebilirsiniz.
Bilgi Türleri içeriğimizle ilgili yorumlarınızı ve sorularınızı bekliyoruz.