TÜRKİYE’de ve tüm dünyada COVID-19 vakalarının sayısında rekor düzeyde artışlar devam ediyor. Bu dönemde uzmanlar hava yolculuğunun ne kadar doğru olduğu konusunu tartışmaya devam ederken, uçaklarda kullanılan HEPA havalandırma sistemlerinin aslında etkili olsa bile önemli olanın bu sistem olmadığı bazı sözde uzmanlar tarafından gözden kaçırılmaya çalışılıyor.
Hava yolu şirketlerinin zararını engellemek ve daha fazla onları tanıtarak promosyon ve para kazanmak isteyen başta Instagram ve sosyal medyada popüler olan isimler – ki bunlara bir grup uzmanın dahil olduğu iddia ediliyor – HEPA sistemi adı altında uçakların güvenli olduğunu ve COVID-19 nedeniyle uçaklara binilmemesinin tamamen bir “saçmalık” olduğunu iddia ediyor. Peki gerçek böyle mi? Elbette değil!
COVID-19 Uçakta Bulaşabilir
Amerikan Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi tarafından yapılan açıklamalarda COVID-19’un tüm dünyada her yerde bulaşı riskinin olduğu, özellikle toplu alanlarda havalandırma sistemlerinin COVID-19 virüsünü bulaştırmayı engellemediği belirtiliyor. Dünya Sağlık Örgütü ise özellikle insanların evlerinde bile %100 güvende olmadıklarını belirtiyor.
Peki bu durumda nasıl oluyor da uçaklar bazı ‘uzmanlara’ göre güvenli oluyor?
Uçaklara binerken ve inerken COVID-19 nedeniyle bugün birçok önlem uygulanıyor. Bunlar elbette COVID-19 riskini büyük oranda azaltıyor. Ancak uçaklarda koltuklar yan yana oluyor ve ateş ölçümleri gibi ölçümler olsa bile çoğu hastada ilk dönemde belirtiler olmaması dolayısı ile corona virüsü ile enfekte olup olmadığı bilinmiyor. Uçağa binerken birkaç kişilik gruplar halinde alınırken, sıra bekleme gişelerinde asla sosyal mesafe tam anlamıyla korunamıyor.
Bugün için burada alınan önlemler yeterli olsa bile, özellikle uçakta bir kişinin hapşırması durumunda 9 metreye kadar yayılan parçacıkların tüm uçaktaki kişileri olmasa bile özellikle yanındaki, arkasındaki kişilere corona virüsü bulaştırabileceği öngörülüyor. Bu konuda herhangi bir araştırma yok ancak uzmanlar canlı yayınlarda özellikle Hong Kong merkezli uzmanlar buna çok dikkat çekiyorlar.
Uçak yolculuklarının %100 güvenli olmadığı bir dönemde herkesin maske takarak uçakta seyahat etmesi isteniyor, ancak maskelerin özellikle bir süre sonra nem ve benzer sebepler dolayısı ile işlevini yitiriyor olması özellikle uzak mesafe yolculuklarda maske değişiminin zamanında yapılmaması, aynı zamanda maskenin etrafa konması, düşmesi gibi sebepler hava yolculuğunun %100 güvenli kalmasını büyük oranda engelliyor.
Uzmanlara göre bu dönemde kişiler özellikle evlerinde kalmalı, seyahat zorunluluğu yok ise seyahat etmekten gerek uçaklar, gerek trenler, gerek ise arabalar ile bir yerlere gitmekten kaçınmaları gerekiyor. Aksi durumda çok sayıda insanın bu dönemde COVID-19 nedeniyle enfekte olabileceği, bunun ise istenmeyen bir durum olduğuna değiniliyor.
Dünya Sağlık Örgütü, en güvenli yerlerin daha az insanların olduğu yerler olduğunu, kalabalık tüm ortamların maske takılsın veya takılmasın, en iyi havalandırma sistemleri kullanılsa bile çok daha riskli olduğuna ve kapalı ortamların riski büyük oranda artırdığına değinmeyi sürdürüyor.