- Veganlık resmî olarak 1944 yılında bir grup insandan oluşan vejetaryenin Leicester Vejetaryen Topluluğu’ndan ayrılmasının ve hemen ardından kendi ortak grupları olarak Vegan Topluluğu’nu kurduğu tarihten beridir bilinmektedir.
- “Vegan” adının ilk ve son harfi “vejetaryen” kelimesinden gelmektedir. İlk ve son harfi referans alınarak bu ad ortaya çıkarılmıştır.
- Veganlar et ve et ürünlerini asla tüketmezler. Aynı zamanda hayvansal madde ihtiva eden hiçbir ürünü tüketmedikleri gibi yumurta, peynir gibi ürünleri de asla yemezler.
- Ünlü vegan insanlar arasında Benedict Cumberbatch, Zac Efron, Beyoncé, Bill Clinton, Natalie Portman, Madonna, James Cameron, Joaquin Phoenix ve Michelle Pfieffer bulunmaktadır.
- Veganlar sadece gıda tüketimi alanında değil, aynı zamanda kıyafet ve benzer ürünlerde de hayvanların kullanılmasına şiddetle karşıdırlar. Birçok vegan hayvansal ürünlerden yapılan giyim ürünlerini asla giymemekte ve bu ürünlerin üretilmemesi için kampanyalara destek vermektedirler.
- Vegan bir diyet, kalp hastalığı, Alzheimer hastalığı, kanser ve şeker hastalığı (tip 2 diyabet) riskinin azalmasına az da olsa katkı sağlayabilir ancak hastalığı engellemez.
- Bazı insanlar vegan olmadıkları halde çok fazla et ve et ürünleri tükettikleri için vegan diyet uygularlar.
- Veganlar arasında da farklı diyet seçenekleri vardır. Bazı veganlar çiğ olduğu sürece yumurta ve benzer ürünleri tüketirler. Ancak pişmiş olarak asla tüketmezler. Bazıları ise çiğ olarak asla yumurta gibi ürünleri tüketmezken yemeklerin içerisinde az miktarda olması durumunda tüketirler.
Veganlık kişinin kendi içinden gelerek uygulanabilecek bir durumdur. Bazı insanlar bebeklikten itibaren asla et ve et ürünleri tüketmezler ve bunların tadını da sevmezler. Bazı insanlar ise herhangi bir yaşta vegan olabilirler ve çok ciddi yaşam kalitesi değişimleri yapmak zorunda kalabilirler.
- Birçok veganın sadece hayvanları korumak ve çevreyi korumak için böyle bir yaşam tarzını seçtiği bilinen bir gerçektir.
- Veganların başka insanları vegan olmaya zorlaması kabul edilemez ve yasal olarak cezalandırılabilecek bir sonuç doğurabilir.
- 2004 yılında bir vegan aile 6 haftalık bebeklerine süt vermedikleri ve iyi beslenmesini sağlamadıkları için ömür boyu hapis cezasına çarptırılmıştır. Çocuğun kendi kararlarını alabileceği yaşa kadar vegan diyetle beslenmesinin asla kabul edilemez olduğu bildirilmiştir.
- Vegan diyet özellikle erken yaşlardan itibaren uygulanırsa zeka geriliği ve ciddi kalıcı gelişim problemlerine sebep olabilir.
- Birçok vegan vegan diyetin kilo verdirici olduğunu düşünür ancak tam tersi durum söz konusudur. Vegan diyet yapan insanlar daha fazla kilo alabilirler.
- Vegan diyetin yaratıcıları kesin kurallar koyarak bu topluluğu kurmamışlardır. Ancak insanların mümkün mertebe hayvansal ürünlerden bile kaçındığı bir topluluk olmasından dolayı hayvansal gıdaların tüketiminin bile hiçbir şekilde yapılmadığı bir topluluk olarak kabul görmüştür.
- Veganlar bazı bira ve alkol türlerinden de kaçınırlar. Bunların içerisinde hayvansal maddeler olabilir.
- Domuz yağı ve benzer sığır jelatini içeren ürünler birçok vegan tarafından bilmeden de olsa tüketilmektedir ve bunun farkına varan vegan sayısı son derece azdır.
- Veganlar etten alamadıkları besin değerlerini mercimek, fasulye gibi ürünlerden almaya çalışırlar.
Birçok ABD’li vegan diyetinde ete yer veremediği için farklı besinlerden protein ve kalori almaya çalışır.
- Bugün ortalama 55 yaşının üzerinde 2.5 milyon Amerikan vatandaşının vegan diyet uyguladığı tahmin edilmektedir.
- Vegan diyetlerde protein, kalsiyum, demir ve B12 vitamini gibi insan yaşamı üzerinde çok ama çok fazla etkili olan önemli besin eksikleri vardır ve veganların birçoğu hayatlarında en az 1 kez bu nedenle sorun yaşar ve hastaneye başvurmak zorunda kalır. Özellikle bazı veganlar B12 vitamini eksikliği nedeniyle çok ciddi vitamin iğneleri vurulmak zorunda kalabilir ve veganlıktan vazgeçmek zorunda kalabilirler. B12 eksikliğinin zeka üzerinde de etkisi bulunmaktadır ve uzmanlar bu sebeple asla vegan diyeti önermemektedir.
- Bazı insanlar yılın sadece belirli aylarında vegan diyet yaparlar. Örneğin balıkların üreme aylarında balık yemezler ve kategoriye göre vegan diyeti uygulamayı seçerler.
- Veganlık önemli gıdaların tüketilmediği bir diyet olduğu için “aşırı diyet” olarak adlandırılır. Aşırı diyetler sağlığın bozulmasına sebep olabilecek diyetlerdir ve uygulanmaması uzmanlar tarafından tavsiye edilse de bazı veganlar bu durumu “kendilerine karşı hareket etmek” şeklinde algılayabilirler.
- Veganlık tehlikeli olabilir, çünkü birçok vegan yemedikleri gıdaları telafi etmek için çok daha büyük ve fazla miktarlarda işlenmiş gıda tüketir.
- Vegan insanlar daha agresif ve daha fazla sinirli olabilir. Aynı zamanda omega yağ asitlerinin yoksunluğu sebebiyle daha ağır ve sık depresyon yaşayabilirler.
- Vegan bir diyetin bazı hastalıkları önleyebileceği ancak önlediği küçük ve basit hastalıklara oranla çok daha büyük hastalıklara sebep olabileceği konusunda araştırmalar bulunmaktadır.
- Anemi vegan diyetinde çok fazla rastlanan bir sorun olabilir.
- Vegan bir diyetle çocuk yetiştiren anne ve babaların dikkatli olması gerekir. Çocukların asla vegan diyet yapması doğru değildir. 22 yaşına kadar gelişim özellikle devam ettiği için en alt sınır olarak 18 yaş dikkate alınmalıdır. Uzmanlar 18 yaşından önce vegan diyetin çocukta zeka geriliği ve benzer kemik, kas ve diğer organlar ile bilişsel gelişimlerin çok yetersiz olabileceği konusunda görüş bildirmektedirler.
- Bazı vegan insanlar evcil hayvanlarının bile vegan beslenmesini isterler ve bu şekilde hayvanlarını beslerler. Et içeren kuru ve yaş mamaları asla kedi ve köpeklerine vermedikleri gibi sürekli olarak et ve et ürünleri tüketmesi gereken evcil hayvanlarını bile et ve et üründen mahrum bırakarak onları et ve et ürünü olmayan diyete alıştırırlar. Bu hayvanlar üzerinde çok ciddi sağlık sorunlarına sebep olabilir ve özellikle deri problemleri yaratabileceği bazı hayvanlar mevcuttur.
- Veganlık dünyada popüler değildir ancak milyonlarca insan vegan diyet uygulamaktadır.
2007 yılında yapılan bir araştırma, veganizm üzerine yayınlanan makalelerin %5.5’inin pozitif, %20.2’sinin nötr ve %74.3’ünün diyet incelemesinde olumsuz-negatif olduğunu göstermiştir. Bu nedenle vegan diyetin uygulanması özellikle çok sayıda uzman tarafından doğru bulunmadığı, uygulanmasının kalıcı sorunlara sebep olabilecek olduğu, özellikle uzun vadeli uygulanmasının çok zor ve çok ciddi sağlık sorunları yaşanmasına sebep olabileceği tahmin edilmektedir. ABD ve diğer ülkelerde uzmanlar tarafından yapılan çalışmalarda vegan diyetin haftalık olarak uygulanmasının daha doğru olabileceği, eğer ki gezegeni korumak için bu şekilde davranılıyorsa en büyük su sorunlarının hayvanlar nedeniyle değil tarım arazilerinin doğru sulanmaması nedeniyle olduğu belirtilmektedir.
Bazı uzmanlar özellikle de sebze ve meyve üretimi için hayvansal ürünlere harcanandan çok daha fazla gereksiz su harcandığını, besin değerleri düşünüldüğü zaman bunun veganlık için bir gerekçe olmaması gerektiğini belirtmektedirler. Aynı zamanda bilişsel sorunlar yaratma riskinin çok büyük olmasından ötürü vegan diyet uygulamalarının erken yaşlarda uygulanmasının toplum üzerinde de ekonomik büyük etkileri olabileceği düşünülmektedir. Vegan olan bireylerin sağlık sorunları yaşamaları durumunda harcanacak olan milyarlarca dolarlık sağlık harcamalarının toplumda daha büyük ekolojik ve ekonomik sorunlar yaratabileceği görüşünde bulunulmaktadır.
Kaynaklar ve ileri okuma:
https://www.nutritionsociety.org/papers/long-term-health-vegetarians-vegans
https://www.goodhousekeeping.com/life/g5186/vegan-celebrities/
https://recipes.howstuffworks.com/vegan2.htm
https://www.cleaneatingkitchen.com/vegan-diet-dangers-health/
*Bu içerik Zovovo.com için özel olarak üretilmiştir. İzinsiz olarak kullanılması ve kısmen kopyalanması yasak olup, vegan ve veganlık ile ilgili tüm maddeler belirli güvenilir araştırmalar ve uzman yorumlarına dayanarak toplumun hizmetine tarafımızca özel düzenlemeler sonucu güvenle sunulmuştur.