Hayatımızın her alanını doğrudan veya dolaylı bir şekilde etkileyen doğal afetler, pek çok farklı şekilde oluşabiliyor. Kimilerini öngörüp, elimizde olduğunca hazırlık yapsak da, kimilerini öngörmemiz dahi mümkün olmaz. Peki, doğal afetler nelerdir? Doğal afetlerin tanımı nedir? Hangi şartlarda, hangi sonuçlarla ortaya çıkar? Sizlere bu gibi soruların cevaplarını içeriğimizde vermeye çalışacağız.
İçindekiler
Doğal Afet Nedir?
İnsanların öngörüsü dahilinde olmadan meydana gelen, genellikle hazırlığın yapılamadığı olaylara, doğal afet ismi verilmektedir. Bu kapsamda doğal afetlerin farklı çeşitleri de vardır. Kimi jeolojik olurken, kimi de meteorolojik olmaktadır. Ancak hepsinde ortak özellik, insanların kontörlünde olmadan gerçekleşmesidir. Peki, doğal afetler ile ilgili olarak bilinmesi gerekenler nelerdir?
- Doğal afetleri bazı durumlarda öngörebiliriz. Bunun için de çeşitli hazırlıklar yaparız. Ancak bunlar yalnızca bir hazırlıktan ibarettir. Çünkü tamamen doğal afeti öngörüp, etkisiz atlatmak mümkün değildir. Bu durum tabi ki doğal afetin şiddetine göre de farklılaşır.
- Kontrol edilen doğal afetlerde can veya mal kayıpları az olurken, kontrol edilemeyen doğal afetlerde, can ve mal kayıplarının sayısı binlere, hatta milyonlara ulaşabilir. Buna en önemli örnek de geçmişimiz. Tsunamiler, depremler, hortumlar, seller ve daha fazlası…
- Bazı doğal afetlerin etkisi anında olur. Ancak bazılarının etkisi de yıllar, hatta yüzyıllar sonra olabilir. Buna en önemli örnek de küresel ısınmadır.
Yukarıda da görüldüğü gibi doğal afetlerin pek çok etkisi, etkisinden doğan sonuçları da bulunur. Peki, tüm bunları göz önünde bulundurursak, doğal afetlerin türleri nelerdir? “Jeomorfoloji Nedir?” isimli içeriğimizden, yeryüzü şekilleri inceleme bilimi ile ilgili pek çok değere ulaşabilirsiniz.
Doğal Afetlerin Türleri
Yukarıda, doğal afetlerin iki farklı kategoride bulunduğundan söz etmiştik. Bu kategoriler genel anlamda “Jeolojik” ve “Meteorolojik” olarak adlandırılmaktadır. Ancak bunların dalları da bulunur. Bu dallar ise aşağıdaki gibidir.
- Jeolojik Afetler
- Teknolojik Afetler
- Biyolojik Afetler
- Sosyal Afetler
- Klimatik Afetler
Yukarıda yer alan afet türleri, doğal afetlerin iki ana türünün genelini anlatan isimlerdir. Bu isimlemeler genelinde, “Afet ve Acil Durum Yönetmeliği Başkanlığı” tarafından bazı sınıflandırmalar da gerçekleştirilmiştir. Sınıflandırmalara, linke tıklayarak ulaşabilirsiniz. Peki, doğal afetlerin çeşitleri nelerdir?
Doğal Afetlerin Çeşitleri
Doğal Afetler Nelerdir konusuyla ilgili bilgilendirici bu videoyu da izleyebilirsiniz.
https://www.youtube.com/watch?v=pZZH4wBUqDI
Kaynağı, yer kabuğundan kaynaklanan ve yer altında meydana gelen doğal afetlere, Jeolojik Afetler ismi verilmektedir. Bununla beraber, atmosferde meydana gelen doğal afetlere ise, Meteorolojik Afetler ismi verilmektedir. Peki, bu iki alanın içerisinde bulunan doğal afetler hangileridir? Sizlere bunlardan bahsedelim.
-
Jeolojik Doğal Afetler
- Deprem
- Tsunami
- Yanardağ Patlamaları ve
- Heyelan
-
Meteorolojik Doğal Afetler
- Orman Yangınları
- Hortum
- Kasırga
- Çığ
- Sel
- Fırtına
- Kuraklık ve
- İklim Değişiklikleri
Doğal afetlerin adları, yukarıdaki sınıflandırmada net bir şekilde verilmiştir. Burada da görüldüğü gibi doğal afetlerin çoğunu öngörebilsek de, net önlemleri maalesef alamıyoruz. Bununla beraber bazı doğal afetler bölgeseldir. Bu nedenle o bölgelerin daha fazla önlem alması gerekir. Buna en önemli örnek: Endonezya ve Japonya’dır. Aynı zamanda doğal afetler bazı durumlarda aniden gerçekleşirken, bazı durumlarda daha yavaş gerçekleşmektedir. Peki, bu doğal afetler nelerdir?
Doğal Afetlerin Gelişme Şekilleri
Günümüzde karşı karşıya kaldığımız pek çok doğal afet var ve bu doğal afetlerin kimileri aniden gerçekleşebiliyor. Ancak kimilerinin etkisi daha uzun oluyor. Şimdi sizlere bu sınıflandırmadan bahsetmeye çalışalım.
-
Ani Gelişen Doğal Afetler
- Deprem
- Yangın
- Yanardağ Patlamaları
- Seller
- Çığlar
- Erozyonlar
- Hortumlar ve Fırtınalar
-
Yavaş Gelişen Doğal Afetler
- Küresel Isınma ve
- Şiddetli Soğuklar
Yukarıda, doğal afetlerin nasıl geliştiklerine yönelik bir sınıflandırma yapıldı. Bu sınıflandırma, bize doğal afetlerin çoğunun aniden geliştiğini de net bir şekilde gösteriyor. Peki, doğal afetlerin genel özellikleri nelerdir?
Doğal Afetlerin Genel Özellikleri
Doğal afetler bazı durumlarda doğrudan, bazı durumlarda dolaylı etkilere sahiptir. Ancak hepsinin de büyük sonuçları ortaya çıkardığını net bir şekilde söyleyebiliriz. Burada dikkat çeken husus ise, doğal afetlerin insanlar tarafından engellenemediğidir. Peki, genel anlamda, doğal afetlerin özellikleri nelerdir?
- Doğal afetlerden önce yapılan yatırımlar, planlamalar ve daha fazlası, büyük veya küçük ölçekte etkilenir, ya da durabilir.
- Önceden kestirilemez ya da kestirilse bile çok büyük önlemler alınamaz. Çünkü etkisi belirli değildir.
- İnsanlığın çok büyük problemler ile karşı karşıya kalmasına sebep olabilir. Sonuçları çok ağır seviyelere ulaşırsa, yeni afetlerin oluşmasına da zemin hazırlar
- Alt ve üst yapıya yönelik çalışmaları neredeyse durma noktasına getirebilir.
- Sonucunda insanlığın en önemli sorunlarından olan salgınlara yol açabilir.
Yukarıda da görüldüğü gibi doğal afetlerin pek çok özelliği vardır. Bu özellikler, doğal afetin türü ve büyüklüğüne göre de daha etkili veya daha etkisiz olabilir.
Doğal Afetlere Karşı Alınabilecek Önlemler
Doğal afetler hayatımızı doğrudan veya dolaylı olarak çok şiddetli bir biçimde etkiliyor ve bu etki kimi zaman yıllarca sürüyor. Ancak bazı durumlarda da doğal afetlerden çok az etkilenmek mümkün. Buna verilebilecek bir örnek var mı? Elbette ki var. Japonya. Japonya deprem kuşağı üzerindedir. Onlar da bunun bilincinde olarak, daha sağlam yapılar inşa etmektedir. Geçtiğimiz yıllarda da bunu gördük. 9 şiddetindeki bir deprem, neredeyse hiç hasar almadan atlatıldı. Ancak bu sefer de Japonya’yı tsunami vurdu. Tsunami için alınan önlem, yetersiz kaldı. Peki, genel çerçevede doğal afetlere karşı alınabilecek önlemler nelerdir?
- Devletin, ileriye dönük planlama yaparak hareket etmesi gerekir.
- Doğal afetlerde, planlı hareket etmek çok önemlidir. Bu kapsamda yetersiz görülen yapılar, onarılmalı veya daha özenli yapılmalıdır.
- Acil durum ekipleri daima hazır olmalıdır.
- İnsanların bu konuda bilinçlendirilmesi gerekir. Bunun için de daha nitelikli eğitimlere imza atılmalıdır.
- Ormanların sayısının artırılması, tahribatın önlenmesi gerekir.
Bunlar, doğal afetlere karşı alınabilecek genel önlemler. Ancak bunların dışında tabi ki afet türüne göre de önlemler var. Burada dikkat çeken bir diğer konu da, insanların davranışları. İşte onlara bir çözüm maalesef ki yok. Buna en önemli örnek de, mangal ve sigaralardan kaynaklı çıkan yangınlar. Peki, nükleer bir felakete ne kadar hazırız? İçeriğimizden detayları öğrenebilirsiniz.
Türkiye’de Görülen Doğal Afetler Nelerdir?
Doğal afetler nelerdir? Bununla ilgili içeriğimizde pek çok konudan bahsettik. Peki, Türkiye’de karşılaştığımız doğal afetler hangileridir? Sizlere bunlardan bahsedelim.
- Depremler
- Sel ve Taşkınlar
- Heyelanlar
- Kuraklıklar
- Orman Yangınları
- Erozyonlar ve
- Çığlar
Yukarıdaki felaketlerin hepsine, çok yakın zamanda ve geçmişimizde fazlasıyla şahit olduk. Şahit olmaya da devam ediyoruz. Ancak burada dikkat çeken konu, alınan önlemlerin yetersiz olması veya hiçbir önlemin ne yazık ki alınmaması.
Doğal Afetlerin Etkileri
Doğal afetler, oluşumları, gelişmeleri ve daha fazlası ile dikkat çeker. Ancak bir de doğal afetlerin etkileri ve sonuçları bulunur. Bunlar ise aşağıdaki gibidir.
- Kıtlık
- Kuraklık
- Küresel Isınma ve
- Salgın Hastalıklar
Yukarıdaki sonuçlar, doğal afetlerin meydana getirdiği sonuçlardan yalnızca bazıları. Bunların dışında pek çok sonuç daha bulunmaktadır.
Sizlere bu içeriğimizde; doğal afetler nelerdir? Doğal afetlerin türleri, çeşitleri ve özellikleri ile ilgili pek çok konudan bahsetmeye çalıştık. Bunun yanında doğal afetlerin birer birer ele alınması, devletlerin buna yönelik olarak üst düzey çalışmalar yapması gerekir. Çalışmalar ne kadar yetersiz kalırsa, doğal afetlerden etkilenme oranları da bir o kadar artış gösterecektir.