Metaplazi gelişimini tamamlamış bir hücrenin başka tür bir hücreye dönüşmesine verilen isimdir. Hücreler genellikle bir saldırı sonucu böylesi bir davranışı gösterirler. Bu saldırı şunlar arasından biri olabilir:
- Enflamasyon
- Mekanik tahriş
- Kimyasal tahriş
- Enfeksiyon
Hücreler aslında durduk yere tür değiştirmezler. Hücre türü değişimi genellikle dışarıdan gelen uyarılarla gerçekleşen bir durumdur.
Metaplazi Nedir konusuna kısaca değindik. Şimdi detaylara geçelim.
Kolostomi nedir? Bilgilerine de bakabilirsiniz.
İçindekiler
Metaplazi Kansere Dönüşür Mü?
Metaplazi ve kanser arasında bir ilişki söz konusudur. Tür değişimi saptanan hücreler kanserleşme durumunun ilk belirtileri olarak kabul edilebilir. Çeşitli bulgular söz konusu ise kişiler mutlaka bir muayeneden geçirilmeli ve çeşitli testlere tabi tutulmalıdır. Toplumda metaplaziyle kanseri aynı şey zanneden kişiler bulunmaktadır ancak bu iki kavram birbirinden epey farklıdır. Kanser kontrolsüz bir biçimde hücre çoğalmasını tanımlamak için geliştirilmiş bir tanımdır. İleri boyuttaki kanserler tümör olarak anılan oluşumları meydana getirir. Tümörler iyi huylu yada kötü huylu olabilirler. Metaplaziyse hücrelerin birbirine dönüşmesidir. Buradaki hücreler başlı başına iyi yada kötü bir şeyler yapmazlar. İki tip arasında sadece bir dönüşüm gerçekleşir. Ancak metaplazinin kanseri teşvik ettiği düşünülmektedir. Hücrelerinde değişim tespit edilmiş kişilerin rutin bir biçimde hekimler tarafından muayene edilmesi gerekmektedir.
Hangi Hücrelerde Metaplazi Olur?
Metaplazi olan hücreler kesin sınırlarla birbirinden ayrılmazlar ancak genelde epitelyum hücrelerinde bu durum daha sık bir biçimde gerçekleşir. Epitel hücreler olarak da isimlendirilen bu hücreler kendileriyle aynı isimli dokularda bulunurlar. Bu hücrelerin şekil ve boyutları birbirinden epey farklı olabilir. Epitel doku vücudun iç ve dış yüzeylerini kaplamaktadır. Buna ek olarak çeşitli salgı bezlerinde de sık sık kendine yer bulmaktadır. Üst solunum yolları ve midede bulunan epitel hücrelerin türü bazı kişilerde değişim gösterebilir. Metaplazinin en sık görüldüğü organlar ise şöyle sıralanabilir:
- Mide
- Yemek borusu
- Bronşlar
- Rahim ağzı
İntestinal Metaplazi Nedir?
İntestinal metaplazi mide ve yemek borusundaki bazı hücrelerin bağırsak hücrelerine dönüşmesine verilen isimdir. Çeşitli kaynaklarda bağırsak metaplazisi olarak da anılmaktadır. Hücrelerdeki değişimi tetikleyen faktörler tam olarak kestirilemese de çeşitli bakterilerin bu dönüşümü tetiklediği bilinmektedir. Hücre dönüşümünün çoğu zaman herhangi bir belirtisi olmaz ancak bazı kişilerde reflü yada çeşitli sindirim sorunları tespit edilebilir. Bu metaplazinin keşfedilmesi ise genellikle endoskopi yada biyoskopi sırasında gerçekleşmektedir. Hekimler çeşitli hastalıkları tespit etmek için sindirim sistemini kontrol ettiklerinde hücre değişimi keşfedebilirler.
İntestinal Metaplazinin Risk Faktörleri Nelerdir?
Bağırsak metaplazisinin (intestinal metaplazi) risk faktörleri şöyle sıralanabilir:
- Genetik faktörler etkili olabilir. Ailede mide hastalıkları, özellikle de mide kanseri varsa bu konu hakkında dikkatli olmak gerekir.
- Sigara içmenin hücresel faaliyetlere pek çok açıdan zarar verdiği bilinen bir gerçektir. Sigara içen kişilerin yemek boruları ile ilgili sorun yaşama ihtimalleri epey fazladır.
- Pasif içicilik de bir risk faktörü olarak kabul edilebilir.
- Kimyasal malzemelere maruz kalan kişilerde de bağırsak metaplazisi görülebilir.
- Alkol tüketimi de hücre dönüşümü tetikleyebilir.
Displazi Nedir?
Hücresel displazi bir dokuda var olan bazı hücrelerin dokudaki diğer hücrelerde uyuşmayan çeşitli özelliklere sahip olması durumudur. Hücre türü değişimi başlı başına söz konusu olmasa da hücreler arası bazı uyumsuzluklar söz konudur. Displazi bulunan dokularda şu durumlar tespit edilmektedir:
- Hücrelerin boyutları birbiriyle tutarsızlık gösterir.
- Epitel katmanlar nizami olmayan bir biçimde dağılırlar.
- Çekirdekler haddinden büyük olurlar. Şekilleri de bozuk olabilir.
Displazinin kanserle direkt bir alakası olduğu düşünülmektedir. Kanser şüphesi taşıyan kişiler genellikle biyopsi yaptırırlar. Yapılan biyopsi sonucunda kişiler için bir rapor hazırlanır ve bu rapor pek çok terimi içinde barındırır. Displazi, metaplazi, hiperplazi ve anaplazi gibi terimler bu raporlarda kendine yer bulabilir.
Metaplazi İle İlgili Video Anlatım
Metaplazi Nedir konusuyla ilgili bilgilendirici bu videoyu da izleyebilirsiniz.
Hiperplazi Nedir?
Hücresel hiperplazi bir dokuda hücrelerin dışarıdan gelen uyarılar nedeniyle sayıca artmasıdır. Genellikle hormonal değişiklerden dolayı gerçekleştiği bilinmektedir. Tanımı gereği kanserle karıştırılması muhtemel olan hiperplazi bir çeşit kanser değildir. Doku içerisinde hücre artışı olduğu doğrudur lakin bu artış kontrolsüz değildir. Hiperplaziye neden olan uyaranlar kesildiğinde doku da bir şekilde normale döner. Sonuç olarak hiperplazi kolayca ortadan kaldırılabilen bir durumdur. Pek çok kişi tarafından hipertropifi ile karıştırılmaktadır.
Diplopi nedir, neden oluşur? Hakkında detaylar yazımızdadır.
Hipertrofi Nedir?
Hücresel hipertrofi bir dokudaki hücrelerin boyut olarak artması durumudur. Hiperplazi ile sık sık karıştırılır. Her iki durumda da dokularda büyüme söz konusudur. Hipertrofide hücre sayısı artış göstermez, sadece hücreler boyut olarak büyürler. Pek çok durumda hipertrofi ve hiperplazi beraber gözlemlenmektedir. Bu durumların başında hamilelik gelmektedir. Bir bebek dünyaya getirecek olan kadınların rahimlerindeki dokular hipertrofi ve hiperplazi ile büyümektedir. Hipertrofi aslında hücrelerin performansını artırmak için ortaya çıkan bir durumdur.
Çok genel tabirle bir adaptasyon sürecidir. Hipertrofi geçiren bir hücrenin sitoplazması ve organel sayısı artar. Sonuç olarak bu hücre daha fazla işi yapabilir hale gelir. Tıpkı hiperplazi gibi hipertrofi de bir süre sonra geçecektir. Ancak kas dokuların hipertrofi geçirmesi bazen kalıcı olabilir. Bu durum genelde sporcularda ve yüksek tansiyondan muzdarip olan hastalarda görülür. Bu kişilerin kalbindeki hücreler hipertrofi geçirerek kalplerin kalıcı olarak büyümesine neden olabilir.
Atrofi Nedir?
Hücresel atrofi çeşitli organların küçülmesine neden olan bir süreçtir. Hiperplazi ve hipertrofinin tam tersi olarak algılanabilir. Bir organdaki hücrelerin hacmi zamanla azalır ve en nihayetinde bu hücreler yok olur. Bunu izleyen sürecin sonucunda organ küçülmesi denilen olgu gözlemlenmektedir. Normale dönebilen bir süreç olarak kabul edilebilir. Süreç boyunca hücrelerdeki sitoplazma miktarı ve organel sayısı azalır. Bu durumun birincil sebebi metabolizmanın yavaşlamasıdır. Atrofi kendi arasında iki türe ayrılmaktadır:
- Basit atrofi hücrelerin hacim olarak küçülmesine bağlı organ küçülmesidir.
- Nümerik atrofide ise hücre sayısı azalmaktadır.
Beyin Neden Küçülür?
Beyin küçülmesi denilen durum beyindeki hücrelerde atrofi görülmesidir. Tüm atrofi türleri arasında en yaygını sayılan beyin atrofisi çeşitli belirtileri beraberinde getirmektedir:
- Demans: Bellek ve zihin performansında sorun yaşama olarak kendini belli eder. Çoğu zaman demans diğer pek çok unsurdan bağımsız bir hastalık olarak gözlemlense de bazen atrofi belirtisi olabilir.
- Afazi: Dille ilgili sorunlar yaşanmasıdır. İşitsel anlama, sözel anlatım, yazma ve okuma becerileri bu durumdan direkt olarak etkilenir.
Kişileri beyin atforisinden koruyacak önlemlerin başında yeterince vitamin almak ve su içmek gelmektedir. Özellikle B12 vitamininin beyin sağlığı için epey kritik olduğu bilinmektedir. Susuz kalmak ise hücrelerin haddinden fazla su kaybetmesine yol açmaktadır.
Dil ülseri nedir, tedavisi nasıldır? Bilgilerini yazımızdan inceleyebilirsiniz.
Anaplazi Nedir?
Hücresel anaplazi hücrelerin tersine evrim geçirmesi olarak da düşünülebilir. Çeşitli dokularda bulunan hücreler kendilerine ait karakteristik özellikleri kaybederse anaplazi geçirmiş olurlar. Bir çeşit hücre türü değişimi olarak kabul edilebilecek anaplazi, metaplazi ile birebir aynı şey değildir. Anaplazi geçirmiş hücreler karakter özellikleri başka olan bir hücreye dönüşmezler. Özellikleri değişen hücreler bir çeşit kök hücreye dönüşürler. Bu hücreler bir süre sonrasında dokudan ayrılırlar ve kanser sürecini başlatırlar. Özelliklerini yitirmiş hücreler mitoz bölünme ile artarak kanser dokusu üretirler. Bu nedenden ötürü zamanla bir tümör ortaya çıkmış olur. Bu tümörün en büyük dezavantajı hızlı bir biçimde büyüyor olmasıdır.
Metaplazi Nedir konusuyla ilgili yorumlarınızı ve sorularınızı bekliyoruz.