Matematiğin en temel konusu olan sayı basamakları, öğrencilere öğretilen ilk konudur. Bu konu sayesinde matematiğin ve sayıların mantığını anlamış olursunuz. Bir sayının var olması için rakamlardan oluşması gerekmektedir. Rakamların her birinin bulunduğu yere basamak denmektedir. Sayı basamaklarının bulundukları yere göre aldıkları değere basamak değeri denmektedir. Oluşan bir sayıda, sayıyı oluşturan rakamlar hangi basamakta olursa olsun, o rakamın değeri asla kendi değerine eşit olamaz. Sayı basamakları aşağıdaki gibidir:
- Birler basamağı,
- Onlar basamağı,
- Yüzler basamağı,
- Binler basamağı,
- On binler basamağı,
- Yüz binler basamağı,
- Milyonlar basamağı,
- On milyonlar basamağı,
- Yüz milyonlar basamağı.
Yüz milyonlar basamağında sonra sonsuza kadar giden basamaklar bulunmaktadır. Fakat yüz milyonlar basamağına kadar bilmek yeterli olacaktır.
İçindekiler
Basamak Değeri Nedir?
Bir rakamın bulunduğu sayıya verdiği değere basamak değeri denmektedir. Bir rakamın basamak değerini bazı şeyler belirler. Bu belirleyiciler şunlardır:
- Rakamın sayı değeri,
- Bulunduğu basamak.
Ayrıca bir rakamın sayı değerini bulmak için, bu rakamın sayı değeri ile bulunduğu sayı basamağı çarpılır. Çıkan sonu rakamın basamak değeridir. Sıfır matematikte etkisiz eleman olarak sayılmaktadır. Bu sebeple sıfırın bulunduğu basamağın değeri de sıfır olacaktır. Bunun yanında, birler basamağında bulunan rakamın da sayı değeri her zaman bu rakamın kendi değerine eşit olacaktır. Sayının içeriğini oluşturan rakamların basamak değerleri toplanırsa, yine sayının kendisi bulunacaktır. Basamak değerini formülü şu şekildedir:
- Basamak Değeri= (Rakamın sayı değeri) x (basamağın ismindeki sayı).
Ayrıca logaritma özellikleri hakkında yazımızı da inceleyebilirsiniz.
Bölükler Nelerdir?
Sayı bölüklerine ayrılmaktadır. Daha çok büyük sayılarda kullanılan bir özelliktir. Bu büyük sayıların bölüklerini bulmak için, sağdan üçerli gruplar halinde sayıları ayırırız. Her üçlü grubun arasına bir nokta veya boşluk koyulur. Oluşturulan bu üçlü grubun her biri bir bölüğü meydana getirir. Ayrıca bir sayının bir bölüğünde en fazla 3 daha sonra 2 daha sonra 1 basamak bulunabilir. Oluşan bölüklerin de isimleri vardır. Bu isimler şunlardır:
- Birler bölüğü,
- Binler bölüğü,
- Milyonlar bölüğü.
Milyonlar bölüğünden daha sonraki 3’lü, 2’li veya 1’li bölükler vardır. Fakat milyonlar bölüğüne kadar bilmek yeterli olacaktır.
Sayı Basamakları İle İlgili Video Anlatımı
Büyük Sayıların Okunuşu Nasıldır?
Matematikte bulunan büyük sayıların okunuş stilleri zor anlaşılan bir konu olarak bilinmektedir. Aslında kuralı bildikten sonra oldukça kolay bir şekilde büyük sayıları okuyabilmeniz mümkün olacaktır. İki şeyi bildiğiniz zaman kolaylıkla büyük sayları okuyabilirsiniz. Bunlar:
- 9 basamaklı bir sayının bölüklerine nasıl ayrıldığını bilmek.
- 3 basamaklı bir sayının nasıl okunduğunu bilmek.
Milyonlar bölüğünde bulunan sayının sonuna milyon, binler bölüğünde bulunan sayının sonuna bin koyarız ve en son birler basamağındaki sayıyı okuruz. Böylede elimizdeki büyük sayıyı okuyabilmiş oluruz. Ayrıca son olarak, bir bölüğün tamamı sıfır sayısından oluşuyor ise bu bölük okunmaz.
Sayıların Çözümlenmesi Nasıl Yapılır?
Bir sayının çözümlerine ayrılması için basamak değerleri toplam şeklinde yazılır. Bu şekilde bir sayının basamak değerlerini topladığınızda elinizde sayının çözümlenmiş hali olacaktır. Çözümleme işlemi, temel sayının tamsayı kuvvetini her sayının tam sayı değerine çarparak ve ekleyerek yapılır. Sayı basamaklarını bilen ve bunları bölüklerine ayırabilen herkes, bir sayının çözümlenmesini yapabilecektir.
Kesirli Sayıların Çözümlenmesi
Kesirli sayıların çözümlerine ayrılması normal sayılardan biraz farklıdır. Genelde öğrencilerin kafalarının karıştığı bir konu olarak bilinmektedir. Kesirli bir sayıda;
- 10-1, ona birler basamağı olarak adlandırılır.
- 10-2, yüzde birler basamağı olarak adlandırılır ve bu şekilde soldan sağa doğru 10’un katları olarak küçülür.
Matematik soru çözme programı seçeneklerini yazımızdan inceleyebilirsiniz.
Sayıların Basamaklarındaki Rakamların Değişmesi
Sayı basamaklarında bazen rakamların yerleri değiştirilmektedir. Rakamlarının yeri değiştirilmiş olan sayının değeri, değişen rakamın değerinin ilk hali ve ikinci hali arasındaki farkın bulunmasından sonra, farkın basamak taban kuvveti ile çarpımından elde edilen sayı kadardır. Örnek verecek olursak; 8563 sayısı ile 8543 sayısı arasındaki fark şu şekilde bulunur:
- Değeri değişen tek rakam onlar basamağında bulunan 6 rakamıdır. Yani bu rakamın değeri 6 iken 6-4=2 olmuştur.
- Değeri değişen rakama baktığımıza onlar basamağında yer aldığını görüyoruz yani rakam 101 ler basamağında bulunmaktadır. Bu yüzden (6-4).101 şeklinde sonuca ulaşılmaktadır.
Sayı basamaklarının son konusu olan sayı basamaklarındaki rakamların değişmesi, öğrenilmesi kolay bir konudur. Sadece dikkatli bir şekilde yeni ve eski sayı incelenmelidir. Dikkatli inceleme sonucunda konu ile ilgili 1- 2 test çözüldüğü taktirde, yanlış yapılması olası değildir.
Sayı Basamakları Hakkında Sıkça Sorulan Sorular: