Beş şehir kitabının türü denemedir. Beş Şehir, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın hayatının tesadüfleri olan Ankara, Erzurum, Konya, Bursa ve İstanbul’u anlattığı eseridir. Bir gezi kitabından ya da bir seyahatnameden oldukça farklı olan bur eser sade tarihi bilgisi, kuru gezi rehberi, bir şehrin coğrafyasından farklı olacak şekilde his, sanat, estetik, kültür ve bilgi birikimi içerisinde aynı potada eritilmiş bir eserdir.
İçindekiler
Beş Şehir Eseri Kime Aittir?
Beş Şehir eserinin sahibi Ahmet Hamdi Tanpınar’dır. Beş Şehir, eski ve yeninin bir çatışmasıdır. Sürekli bir hesaplaşma ve karşılaştırma eser içerisindedir. Ahmet Hamdi Tanpınar, geçmişe yeninin perspektifinden bakarak bir inşa eyleminde bulunmuştur. Beş Şehir eserinin ilk şekli öncelikle Ülkü Mecmuasında yazı olarak yayınlanmıştır. Bu yazıların neşrinden sonra ise Tanpınar bu illere Konya’yı da ekleyerek denemelerini kitap haline getirir. Beş Şehir eserinin ikinci baskısı, 14 yıl sonra 1957 yılında yayımlanır. İkinci baskıda pek çok farklılık, ilave ve eksiltmeler yer alır. En fazla ekleme ve çıkarma işleminin İstanbul’da yapıldığı görülmüştür. Yine en uzun bölüm ise İstanbul’dur.
Ahmet Hamdi Tanpınar Kimdir?
Ahmet Hamdi Tanpınar, 23 Haziran 1901 tarihinde İstanbul’da doğmuştur. Türk şair, romancı, deneme yazarı, akademisyen ve edebiyat tarihçisidir. Cumhuriyetin ilk öğretmenleri arasında yer alan Ahmet Hamdi Tanpınar, “Bursa’da Zaman” ismindeki şiiri ile geniş bir okuyucu kitlesi elde etmiş ve tanınmış olan bir şairdir. Şiir, hikâye, roman, makale ve deneme gibi birçok türde eserleri olan Ahmet Hamdi Tanpınar, “Yirmi Beş Senenin Mısraları” isimli beş yazılık deneme serisi de yayımlamıştır.
Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Edebi Kişiliği Nasıldır?
Ahmet Hamdi Tanpınar ismini ilk defa “Altın Kitap” dergisinde yayımlanan “Musul Akşamları” şiiri ile duyurmuştur. Şiir zevkinin oluşmasında Yahya Kemal ve Ahmet Haşim oldukça etkili olmuşlardır. Şiir haricinde roman, öykü, deneme, araştırma ve inceleme yazıları da yazmış ve bu türlerde eserler vermiştir. Şairliğin yanı sıra usta romancı, edebiyat araştırmalarında referans olarak kabul edilebilen bir araştırmacıdır. Yahya Kemal’i taklit etme endişesi ile şiire karşı hep mesafeli durmuştur. Fransız sembolizm akımını derinlemesine araştırmıştır. Aynı zamanda rüya, zaman, bilinç akışı gibi pek çok konuyu eserlerinde işlemiştir.
Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Eserleri Nelerdir?
Ahmet Hamdi Tanpınar’ın eserleri şu şekildedir:
Şiir:
- Bütün Şiirleri (1976-1981)
Roman:
- Mahur Beste (tefrika 1944 – basım 1975)
- Huzur (1949-1983)
- Sahnenin Dışındakiler (tefrika 1950- basım 1973)
- Saatleri Ayarlama Enstitüsü (1961-1977)
- Ay’daki Kadın (ölümünden sonra 1987)
Öykü:
- Abdullah Efendi’nin Rüyaları (1943-1983)
- Yaz Yağmuru (1955-1983)
- Hikayeler (Kitaplaşmayan iki hikayesiyle birlikte tüm öyküleri, 1983)
Deneme:
- Beş Şehir (1946-2001)
- Yaşadığım Gibi (1970-1977)
Araştırma-İnceleme:
- Tevfik Fikret (1937-1944)
- Namık Kemal (1942)
- Edebiyat Üzerine Makaleler (1969-1977)
- Yahya Kemal (1940-1982)
- 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi