Gezegenler toplamda 8 tanedir. Her gezegen kendine has özelliklere sahiptir. Gezegenler güneş sistemindeki uzaklıklarına göre sıralanmıştır. Güneş’e en yakın konumda bulunan gezegen Merkür’dür. En uzak gezegen ise Plüton’dur. Güneşin çevresinde dolanan ve kendi ışığı bulunmayan, güneşten aldığı ışığı yansıtan cisimlere gezegen denir. Gezegenlerin toplam 6’sında kendi uyduları bulunmaktadır. Gezegenler şu şekilde sıralanabilir:
- Merkür,
- Venüs,
- Dünya,
- Mars,
- Jüpiter,
- Satürn,
- Uranüs,
- Neptün.
Sayılan bu gezegenlerin tümü Uluslarası Gökbilim Birliği yani IAU tarafından kabul edilmiştir. Bu sıralama Güneşe olan yakınlık sıralamalarına göre yapılmıştır. 1992 senesine kadar gezegen olarak yalnızca Plüton biliniyordu. Aynı sene içinde Kuiper kuşağı cisminin bulunmasından sonra çok sayıda yeni gezegen keşif edildi. 2005 yılında çıkan tartışmalarda hangi cisimlerin gezegen sayılacağı ve hangilerinin sayılmayacağı alevlenmiştir. Gezegenlerin araştırmaları halen sürmektedir.
Dolu nasıl oluşur? Hakkında bilgiler yazımızdadır.
Şimdi, Gezegenler ve Özellikleri nelerdir inceleyelim.
İçindekiler
Venüs Nedir?
Venüs konum olarak güneşe en yakın ikinci gezegendir. Güneşe yakın olması sıcaklığın aşırı yüksekliğiyle sonuçlanmıştır. Ortalama sıcaklık 400 derecedir. Gezegen ismini Roma tanrıçası Venüs’ten alır. Güneşin etrafında bir tam dönüşü 227 günde yapar. Dünyaya en yakın gezegen Venüs’tür. Günümüzde kadar Venüs’e çok sayıda uzay aracı gönderilmiştir. Ne var ki halen gezegen hakkında yeterli bilgi edinmek mümkün olmamıştır. Venüs kendi ekseninde doğudan batıya döner. Güneş sisteminde yer alan en sıcak gezegendir. Oysa Merkür konum olarak güneşe daha yakındır. Buna rağmen en sıcak ikinci gezegendir. Venüs o kadar sıcaktır ki kurşunu bile eritebilir. Büyüklük açısından bakıldığında dünyadan biraz daha küçüktür.
Merkür Nedir?
Merkür Güneş sistemindeki en küçük gezegendir. Güneş sisteminde en hızlı gezegen olarak da bilinir. Kendi çevresini 116 günde döner. Doğal uydusu bulunmaz. Roma tanrısı Merkür’den adını almıştır. Merkür çevresinde ısının korunması için hava tabakası yoktur. Bu nedenle sıcaklık farkı değişiklik gösterir. Gece vaktinde sıcaklık eksi 173 dereceye kadar inerken, gündüz 427 dereceye kadar artabilir. Görüntüsü aya benzer. Dünyadan bakıldığında parlak bir nesne gibi görünür. Bu güne kadar iki tane uzay aracı Merkür’ü ziyaret etmiştir. Bunlardan ilki 1970 senesinde Mariner 10, ikincisi ise 2004 senesinde fırlatılan Messenger’dır. Messenger 2015 tarihinde yakıtı tükenmeden 4 yıl boyunca Merkür yörüngesinde tur atmayı başarmıştır.
Mars Nedir?
Mars Roma mitolojisindeki savaş tanrısı Mars’tan adını almıştır. Yeryüzünde yoğun şekilde demir oksit bulunur. Bu nedenle rengi kızılımsıdır. Kızıl gezegen olarak da bilinir. Mevsim dönemleri ve dönme periyodu dünya ile benzer. Marsta yer alan Olimpıs dağı, Güneş sistemindeki en yüksek dağdır. Dünya dışında sıvı ve su dolayısıyla yaşam içermesi beklenen gezegendir. Gezegende su bulunmuştur. 2008 yılında su örneği bile alınmıştır. Gezegenin yörüngesinde halen 3 uzay gemisi oturmaktadır. Geçmişte elde edilen verilen, Mars’ın daha önceden çok fazla su barındığını ortaya koymuştur. Dünyadan bakıldığında Mars’ı çıplak gözle görmek mümkündür.
Mars’ın şu zamana kadar çekilmiş en net görüntülerini de incelemenizi öneririz.
Jüpiter Nedir?
Jüpiter güneş sisteminde yer alan en büyük gezegendir. Erendiz ve müşteri olarak da bilinir. Güneşe uzaklık olarak beşinci sırada yer alır. Adını Roma mitolojisinde en büyük tanrıdan almıştır. Hidrojen ve helyum yoğun olarak bulunur. Dünyaya benzer bir forma sahiptir. Yansıtma derecesi oldukça yüksektir. Güneşten alınan enerjinin yaklaşık 2 buçuk katı yansıtılır. Bu durum gezegen sıcaklığının sırasına göre daha yüksek olmasına neden olur. Jüpiter’de kalın ve karmaşık bir atmosfer tabakası vardır. Güneş sisteminde halkası olan tek gezegenin Satürn olduğu biliniyordu. 1979 senesinde Voyager 1 ve 2 uzay araçları Jüpiter’in de halkaları olduğunu çekilen fotoğraflarla birlikte kanıtlamış oldu. Bu halkalar tozdan oluşmaktadır. Jüpiter güneş sisteminde en güçlü manyetik alana sahiptir. 79 tane uydusu bulunur.
Gezegenler İle İlgili Video Anlatım
Gezegenler ve özellikleri ile ilgili bilgilendirici bir video.
Satürn Nedir?
Satürn eskiden Zühal olarak adlandırılmaktaydı. Güneş sisteminde yakınlık sırasına göre altıncı gezegen olarak bilinir. Büyüklük olarak Jüpiter’den sonra ikinci sırada yer alır. İsmini Kronos’tan almıştır. Güneşten alınan enerjinin 3 katını yansıtır. Yüksek bir etkin sıcaklığa sahiptir. Gezegenin diğer özellikleri şu şekilde sıralanabilir:
- Yoğun olarak hidrojen ve helyum bulunur.
- Kalın ve karmaşık atmosfer tabaksıyla çevrilmiştir. Helyum oranı atmosferde beklenenden düşüktür.
- Dikkat çekici özelliği olarak halkaları gösterilebilir. Diğer gezegenlerden bu özelliği ile kolayca ayrılır.
- Manyetik bir alanı vardır.
- Toplamda 53 tane uydusu bulunur.
- 1610 yılında Galileo Galilei Satürn’ü gözlemlemeyi başarmıştır.
- Pioneer 11 uzay aracı Satürn’ü ziyaret etmiştir.
- Güneş çevresinde 30 senede dolanır.
Ayrıca en iyi ses yükseltme programları bilgilerine bakabilirsiniz.
Uranüs Nedir?
Uranüs güneşe en uzak 7 gezegendir. Yunan mitolojisinde gökyüzü tanrısından adını alır. Keşfedilmesi 1781 yılında William Herschel tarafından gerçekleşmiştir. Buz devleri sınıfında yer alır. Güneş çevresinde bir tam dönmesi 84 sene içinde gerçekleşir. Dünyanın kütlesi ile kıyaslandığında 15 katı daha büyük ve hacim olarak 63 katı fazladır. Gezegenin diğer özellikleri şu şekilde sıralanabilir:
- Uranüs, tekerlek gibi döner.
- Dünya çapının yaklaşık dört katıdır.
- Toplam 27 tane uydusu bulunur.
- Satürn’den sonra en çok uyduya sahip olan gezegendir.
- Uranüs çekirdeği erimiş bir halde bulunur.
Neptün Nedir?
Neptün güneşe en uzak gezegendir. Adını Roma’da deniz tanrısı Neptunus’ten alır. Çapına göre en büyük dördünce gezegendir. Gezegenin diğer özellikleri şu şekilde sıralanabilir:
- Dünyanın 17 katıdır.
- 23 Eylül 1846 senesinde keşif edilmiştir.
- Hakkında matematiksel tahminler yapılan ilk gezegendir.
- Pek çok uydusu vardır.
- Gezegen günümüze kadar yalnızca Voyager 2 tarafından ziyaret edilebilmiştir.
- Yapısı Uranüs ile çok benzer.
- Atmosferinin üst katmanında metan bulunur. Bu element cismin mavi renkli olmasına neden olur.
- Neptün, olağandışı hava olayları ile bilinir. Voyager 2 tarafından yapılan ziyaret sırasında gezegen üzerinde büyük kırmızı leke bulunduğu tespit edilmiştir. Bu leke ancak güçlü rüzgarlar tarafından oluşturulabilir.
- En soğuk gezegendir. Ne var ki gezegen merkezi 5 bin dereceye kadar artar.
- Gezegen Galileo’nun çizimlerinde vardır.
- Yüksek kısımlarda Neptün atmosferi yüzde 80 hidrojenden ve yüzde 19 helyumdan oluşur.
- Oldukça fırtınalı sistemlere sahiptir. 1989 yılında 86 milyon kilometre kare alana sahip bir kasırga tespit edilmiştir.
- Neptün Güneş’ten ortalama 4.5 milyar km uzaklıktadır. Güneş çevresinde bir tur 164 bin yılda tamamlanmaktadır.
- 14 tane uydusu olduğu tespit edilmiştir.
Büyük Kırmızı Leke Nedir?
Büyük kırmızı leke Jüpiter gezegeninde ortaya çıkmıştır. Antisiklonik bir fırtına türüdür. Gezegen ekvatorunun 22 derece güneyinde bulunmaktadır. Fırtına o kadar büyüktür ki, çıplak gözle teleskoptan görülmesi mümkündür. İlk defa bu leke 1664 senesinde Robert Hooke tarafından gözlemlenmiştir. Voyager 1 insansız uzay aracı büyük kırmızı lekenin 9,2 milyar km uzaklıktan oldukça net görüntülerini elde etmiştir. Bu fırtınalar birkaç saat sürebileceği gibi yıllarca da sürebilir. Büyük kırmızı lekenin kendisi dünya gezegeninden yaklaşık 4 kat daha büyüktür. Voyager programından önce lekenin sıvı ya da katı özelliği olduğu düşünülüyordu. Daha sonra bu programla birlikte, büyük kırmızı lekenin gaz devlerinden olduğu ortaya çıkmıştır.
Holozoik beslenme nedir? Detaylarına yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Gezegenler ve özellikleri ile ilgili yorumlarınızı ve sorularınızı bekliyoruz.