Hat sanatı güzel yazı yazma sanatı olarak kabul edilebilir. Kökeni İslami devletlere dayanır. Temiz bir kağıt üzerine harflerin belli bir ahenkle çizilmesiyle gerçekleştirilir. Hattat olarak isimlendirilen bu sanatçılar sahip oldukları özel malzemelerle birlikte ürünlerini ortaya koyarlar. Çeşitli harfler ve semboller sanatçıların becerileri ve duygu durumları ile şekillenerek kağıt üzerinde bir görsel oluşturur. Bu yüzden hat bir zanaat olarak değil de bir sanat olarak kabul edilir. Batı medeniyetlerinde kaligrafi olarak isimlendirilen bu sanat dalı oralarda kendine pek yer bulmaz. Belli bir aşamaya dek İslam devletleri kişilerin suretlerinin çizilmesine mesafeli oldukları için yazı sanatına ağırlık vermişlerdir. Bu nedenle hattatlık bu devletlerin bünyeleri altında gelişmiştir.

Hat Sanatının Tarihi Nasıldır?

Hat sanatının tarihçesi Arap alfabesinin yaygınlaştığı 6. yüzyıla dek dayanmaktadır. 6. yüzyıl ile 10. yüzyıl arasında İslam ülkeleri yetiştirdikleri pek çok hattatla birlikte bu sanatın gelişmesini sağlamışlardır. Nesilden nesle aktarılan bilgiler sayesinde hattatlık zaman içerisinde değişim göstermiş ve bulunduğu coğrafyadan izler taşımaya başlamıştır. Abbasiler zamanında büyük kademe kaydettiği bilinen bu sanat, Büyük Selçuklu döneminde başarıyla devam ettirilmiş ve Osmanlı döneminde altın çağını yaşamıştır. Dönemin en revaçta sanatlarından biri olarak kabul edilen hat sanatı birbirinden yetenekli hattatlar tarafından icra edilmiştir. Bu durum pek çok kişi tarafından bilinen şu cümlenin doğmasına vesile olmuştur: “Kuran-ı Kerim Hicaz’da nazil oldu, Mısır’da okundu, İstanbul’da yazıldı.”

Şahmeran hikayesi bilgilerini de inceleyebilirsiniz.

Ünlü Hattatlar Kimlerdir?

Hat Sanatı Nedir?

Tarihteki ünlü hattatlar şöyle sıralanabilir:

  • İbn Mukle
  • Ali Bin Hila
  • Şeyh Hamdullah
  • Hafız Osman
  • İsmail Zühtü
  • Mustafa Rakım
  • Sami Efendi
  • Ahmet Karahisari
  • Mahmut Celalettin Efendi
  • Yesarizade Mustafa İzzet Efendi

Bu kişilerin arasında eklenebilecek kişiler elbette bulunmaktadır. Hat sanatının günümüze dek gelmesine vesile olan yetenekli pek çok sanatçı vardır.

Hat Sanatının Malzemeleri Nelerdir?

Hat sanatı için gerekli malzemeler şu şekilde sıralanabilir:

  • Lika
  • Mühre
  • Hokka
  • Kalemdan
  • Divit
  • Kalemtıraş
  • Makar
  • Yazı takımı
  • Celi kalem
  • Aharlı kağıt

Bu malzemeler sayesinde farklı ekollerden gelişmiş hat sanatlarını icra etmek yada öğrenmek mümkündür. Ellerinde herhangi bir kas ve kemik problemi olmayan ve elleri titremeyen kişiler bu sanatı rahatlıkla icra edebilirler. Bu sanatı icra eden kişilerin belirttiğine göre hattatlık bolca sabır ve emek isteyen bir sanattır. Nizami bir şekilde pratik gerektiren bu sanatta ehil bir konuma gelmek için uzun süre geçmesi gerekir.

Hat Sanatının Türleri Nelerdir?

Hat sanatının çeşitleri şu şekilde özetlenebilir:

  • İslami kökenli
  • Arap kökenli
  • Pers (İran) kökenli
  • Çin kökenli
  • Batı kökenli

Bu türler arasından batı ve Çin kökenli olanları ayırt etmek kolay olacaktır ancak diğer türlerin birbiriyle karışması bazen mümkün olabilir. İranlılar ve Araplar birbirlerinden ayrı toplumlar daha doğrusu kavimlerdir. Batı toplumlarında ve Türkiye’de pek çok kişi İranlıları Arap sanmaktadır ancak bu doğru değildir. İranlılar ve Araplar arasındaki fark Türkiye ile diğer Arap ülkeleri arasındaki fark kadar keskindir. Bu bağlamda iki kültürün içerisinde farklı hat sanatı anlayışları doğmuştur. İslam kökenli hat sanatı ise İran ve Arap versiyonlarını da belli ölçüye dek kapsar ancak genellikle diğer ülkeler üzerine odaklanır. Selçuklu ve Osmanlı Devletleri bu kapsamda değerlendirilir.

Hat Sanatı Yazı Türleri Nelerdir?

Hat sanatı yazı tipleri şu şekildedir:

  • Kufi: Kökenleri Hz. Ali dönemine dayanır ve en eski yazı tipi olarak bilinir.
  • Sülüs: Kufiye göre daha yumuşaktır. Kökenleri hakkında herhangi bir bulgu bulunmamaktadır.
  • Nesih: Kufi yazı tipinin tedavülden kaldırılmasına vesile olan yazı türüdür. Kökenleri hakkında somut bir bilgi yoktur.

Çin Kaligrafisi Nasıl Gelişti?

Çing kaligrafisinin gelişmesi aslında tıpkı İslami ülkelerde olduğu gibidir. Arap alfabesinde olduğu gibi Çin alfabesinde de epey detaylı harfler bulunmaktadır. Söz konusu Asya dilleri olduğunda bu harflere sembol demek daha doğru olacaktır. Farklı semboller bir araya gelerek farklı anlamlar ortaya koyarlar. Asya dillerinin mantığı diğer dillerden farklı olsa da kaligrafi sanatının işleniş biçimi pek farklı değildir. Temiz bir kağıt üzerine çeşitli kalemler kullanılarak semboller çizilir. Çin kültüründe elit olan herkesin bu sanatı icra etmesi beklenirdi. İyi bir hekimin aynı zamanda iyi bir kaligraf olması gerekirdi. Günümüzde böyle bir beklenti olmasa bile çeşitli kişiler hala bu sanatı yaşatmaktadırlar.

Pablo Escobar kimdir? Detaylarını da inceleyebilirsiniz.

Batı Kaligrafisi Nasıl Gelişti?

Batı kaligrafisinin gelişmesi Latin alfabesinin kullanılmaya başlanmasıyla yaygınlaşmıştır. Epey katı kurallara sahip bir uğraş olan kaligraflık orada bir sanattan ziyade bir zanaat olarak kabul edilir. Matbaanın olmadığı zamanlarda aristokrat kesimin yada din insanlarının kitaplara ulaşmasına yardımcı olan bu uğraş genellikle kitapların çoğaltılmasına hizmet etmektedir. Görsel sanatların özgürce icra edilebilir olması yazıyı bir sanat malzemesi olmaktan çıkarmıştır. Bu nedenle sadece birilerinin işine yarayacak metinler ve özellikle İncil bu zanaatla çoğaltılmıştır. Matbaanın keşfedilmesi ve yaygınlaşmasıyla birlikte bu meslek dalı da tarihe karışmıştır.

Hat Sanatının Günümüzdeki Karşılığı Nedir?

Hat Sanatı Nedir?

Hat sanatının günümüzdeki durumu bu sanatın artık geniş kitlelere hitap etmediğini göstermektedir. Hangi medeniyette olursa olsun kişiler artık elle yazılmış güzel metinlere pek itibar etmez. Bilgisayar teknolojisinin gelişmesi sayesinde herkes dilediği görseli hızlı bir biçimde elde etmektedir. Durum böyle olunca el emeğinin karşılık bulma ihtimali giderek azalır. Ancak öte yandan bazı kişiler bu klasikleşmiş sanata daha yoğun ilgi duymaya başlamıştır. Hattatlık eğitimi alan ve eser veren kişiler bulunmaktadır. Söz konusu batı ülkeleri olduğunda ise farklı bir durum söz konusudur. Bir zamanlar kitapları elde yazan neslin büyük büyük torunları bugün kendi ders notlarını ve ödevlerini özenerek yazan kişiler haline gelmiştir. Son yıllarda internette giderek yaygınlaşan bir furyaya uyum sağlayan pek çok öğrenci göze hoş gelen bir yazı tipinde notlar yazmak için özel bir efor harcamaktadır. Bunu elbette sanatsal kaygıyla yapmayan bu gençler aslında binlerce yıla dayanan bir geleneği yaşatmaktadırlar. Sosyal medya paylaşımları sayesinde yayılan bu ders notları renkli kalemler kullanılarak oluşturulmaktadır. Bu notlara bakıldığı vakit çeşitli kalıpların defalarca tekrar edildiğini fark etmek mümkündür.

Ayrıca sedasyon nedir? Bilgilerini inceleyebilirsiniz.

Hat Sanatı Nasıl Öğrenilir?

Hat sanatı öğrenmek için kişilerin seçenekleri genelde şu şekildedir:

  • Halk Eğitim Merkezlerinin kursları
  • Özel kurslar
  • Özel hocayla eğitim

Türkiye’de pek çok şehrin eğitim merkezleri her sene ücretsiz olarak hat sanatı eğitimi vermektedir. Derslere eksiksiz bir biçimde katılan ve gerekli eforu gösteren kişiler birkaç aylık eğitimin sonunda belli bir seviyeye erişebilirler. Genellikle sonbahar aylarında yayınlanan ilanla kursiyer kabul eden bu eğitimler yaz mevsiminin başına kadar devam edebilir. Özel kurslar ve bireysel eğitim de benzer yol haritasını izler. Aradaki farklar kursların sahip olduğu imkanlar ve süre anlamında esnekliktir.

Hat Sanatının Püf Noktaları Nelerdir?

Hat sanatının püf noktaları şu şekildedir:

  • Tekniği iyi öğrenmek gerekir. Bu bir sanat olsa da işin bir de zanaat boyutu vardır.
  • Çizimler önce hayal edilmelidir. Hayal edilen görsel sonrasında kağıt üzerine yansıtılır.
  • Kaligrafi yapacak kişiler iç dünyalarıyla iletişim halinde olmalıdır. Ortaya çıkan eserler kişilerin ruh halleriyle, estetik anlayışlarıyla ve vizyonlarıyla paralel olarak değişir.

Rektum nedir? Merak ediyorsanız içeriğimizden inceleyebilirsiniz.




Kategori: