LDR yani foto direnç gelen ışığın şiddeti ile ters orantılı olarak direncinde değişim gözlenen direnç türüdür. CdS (kadminyum sülfür) isimli ışık fotonlarını soğurabilen yarı iletken bir tür olan bu bileşik LDR’nin bünyesinde bulunmaktadır. Bu mekanizmanın dış kısmı kendisine doğru yön alabilecek fotonları fark edebilmesi için şeffaf – saydam arası bir malzeme ile kaplanmaktadır. 2 tür çeşidi mevcuttur. Bu çeşitler bu şekildedir:
- Saf Foto Direnç
- Katkılı Foto Direnç
Saf foto direnç çeşidi yarı iletken malzeme çeşidinden üretilmektedir. Işık yoğunluğu ile değişen elektron yer değişimi söz konusu olmaktadır. Katkılı foto direnç modelinde ise bahsedilen katkı direnç bünyesinde yeni oluşum gösteren bir enerji bandı olmaktadır. Bu katkı ile daha az enerji ile işlem yürütülmektedir.
Kriko nedir? Kriko çalışma prensibi bilgilerine yazımızdan bakabilirsiniz.
LDR Nedir konusuna kısaca değindik. Şimdi detaylara geçelim.
İçindekiler
LDR Özellikleri
LDR’ nin sahip olduğu nitelikler şu şekildedir:
- Üzerine düşen ışık şiddeti ile ters orantılı olarak direncinin değişiklik göstermesi en temel özelliğidir. Yani gelen ışığın şiddetinde artış gözlendikçe direnç düşmekte, gelen ışığın şiddetinde düşüş gözlendikçe ise direnç artmaktadır.
- Alternatif akım (AC) ve doğru akım (DC) ile aynı türdeki niteliklere sahip olup bu özellikleri göstermektedir.
- CdS (kadminyum sülfür), CdSe (kadminyum selenür) gibi bileşikler ve selenyum, germanyum, silisyum gibi elementlerin ortak özelliği olan ışığa hassaslık gösteren maddeler ile üretimi sağlanmaktadır.
- Ohm metre aletleri ile bu dirençlerin karanlık ve aydınlık olmak üzere iki ortamda da gösterdiği değişiklikler gözlenmektedir.
- Bu elektronik bileşenlerin büyüklüklerinde artış oldukça dirençlerin kullandığı akımda da yükseliş meydana gelir. Bu yükseliş ile birlikte direncin sahip olduğu güç değeri de artmış olur.
- Bu foto dirençlerin en duyarlı olduğu ışık rengi yeşildir.
- Yapıldıkları malzemeler itibari ile ısıya karşı dayanaklı olmamaktadırlar. 60 °C’nin üzerinde değerlerde yapılarında değişiklik gösterip bozulmaya başlarlar.
LDR Ne işe Yarar?
LDR’ lerin yararlılık gösterdiği alanlar kendileri gibi ışık ile ilgili alanlardır. Bu dirençlerin kendileri ışığa karşı hassaslıkları bulunan bileşenlerdir. Bir ortamdaki ışığın varlığı ya da aynı ışığın yokluğu ile ilgili türlü işlem ve deneylerde kullanılmaktadır. Yaratılan bir devre ya da kullanılan bir sistemde bu elektronik bileşenler varlık gösteriyor ise o devre ya da direnç mekanizmasında ışığa duyarlı işlemler gerçekleştiği söyleniyor olmaktadır.
LDR Çalışma Prensibi
LDR’ lerin uygulanış mekanizması üzerlerine gelen ışık fotonlarının, dirençlerin üretildiği temel madde olan CdS (kadminyum sülfür)’ün içerdiği serbest elektronlar ile değişim gerçekleştirme mekanizmasına dayanmaktadır. Bu değişim gelen ışık fotonları ile doğru orantılı olarak gerçekleşmektedir. Gelen ışık fotonu sayısındaki yükseliş bu fotonlar ile değişim gösteren serbest elektron sayısı ile eşit olmaktadır. Işık fotonları ile yer değiştiren serbest elektron sayısında değişim bahsedilen elektronik bileşenin direncinde değişiklik görülmesine sebebiyet vermektedir. Oluşan yeni direnç değerini ve değişim miktarını Arduino aracılığı ile öğrenmek mümkün olmaktadır.
LDR’lerin bol ışıklı bir yerde gösterdiği direnç çok küçük olup ışık bulunmayan ortamda gösterdiği değer ise çok yüksektir. Bu dirençler alternatif akım ve doğru akım çeşitleri ayrı ayrı kullanmak mümkündür.
Ayrıca Arduino Uno hakkında detayları inceleyebilirsiniz.
LDR İle İlgili Video Anlatımı
LDR Nedir konusuyla ilgili izleyebileceğiniz bilgilendirici bir video.
https://www.youtube.com/watch?v=lcH0a52fD8o
LDR Kullanım Alanları
LDR’ lerin kullanılış gösterdiği alanlar ışık temelli tüm alanlardır. Işığa karşı gösterdiği duyarlılık dolayısıyla bu alanlarda sıklıkla tercih edilmektedir. Bu alanlar aşağıda görüldüğü gibidir:
- Aydınlatma sistemleri
- Sokak lambaları
- Gece lambaları
- Optik sensörler
Işığı temel alan alanlar haricinde ise kumanda sistemleri, endüstriyel alanlar ve kumanda sistemleri gibi yan alanlar da etkinlik göstermektedir.
Basit Olarak Kurulan LDR Devreleri
Basit elemanlar ile yapılan LDR devreleri temel bir kontrol eden elemana ihtiyaç duymamaktadır. Transistör adı verilen araç liderliğinde basit bir foto direnç devresi kurmak mümkündür. Transistör ile gerekli etkin durumların oluşumu sağlanmaktadır. Bu etkin durumların oluşumu potansiyometredeki ölçülen direncin bir değere ayarlanması ve ardından ışık bulunmayan ortama getirilmesi ile meydana gelmektedir. Transistör etkin duruma getirildikten sonra devrede bulunan LED’in yanması gerçekleşmektedir.
Arduino Aracılığı İle LDR Kullanımı
Arduino ile foto direnç oluşumu devreyi oluşturan temel elemanlar haricinde başka elemanlara gerek duyulmadan kurulabilmektedir. Bu tür devrelerde Arduino kontrol eden eleman olarak görev almaktadır. Arduino veya benzeri kontrol eden elemanlar ile yönetilen devrelerde ışıklı ve ışıksız ortamlarda LED’lerin yanıp sönmesini gözlemlemek mümkündür. Bu tür devrelerde yalnızca Arduino, foto direnç ve LED kullanımı ile basit devreler üretmek mümkün olmaktadır.
GPU ölçekleme hakkında merak edilenler yazımzıdadır.
LDR Sağlamlık Testi
LDR sağlam olma durumu avo metre tarafında kontrol edilmektedir. Avo metre ohm direncine getirilir ve ardından foto direnç bahsedilen alete temas ettirilir. Foto direnç üzerine ışık kaynakları ile (el feneri, mum ışığı, çakmaktan gelen ışık ya da ışık sağlayan herhangi bir araç) taranmaktadır. Işık kaynaklardan gelen ışık direnç azaltıcı etkiye sahip olup foto dirençte direncin miktarında düşüşe sebebiyet vermektedir. Bu işlemlerin ardından foto direncin ışığa yönelim gösteren başka bir tarafını ışıksız bırakma durumunda ise okunan değer sonsuz ise LDR sağlamdır.
LDR Nedir Konusuyla İlgili Sıkça Sorulan Sorular
LDR’nin kullanım alanları nelerdir?
Aydınlatma sistemleri, sokak lambaları, gece lambaları ve optik sensörler gibi ışığı temel alan sistemlerde LDR kullanımına rastlanmaktadır.
LDR’nin kaç çeşidi bulunur? Bunlar nelerdir?
2 çeşidi vardır. Bunlar saf LDR ve katkılı LDR’dir.
LDR üretiminde hangi bileşik ve elementler kullanılır?
CdS (kadminyum sülfür), CdSe (kadminyum selenür) gibi bileşikler ve selenyum, germanyum, silisyum gibi elementlerin ortak özelliği olan ışığa hassaslık gösteren maddeler ile üretimi sağlanmaktadır.
LDR Nedir konusuyla ilgili yorumlarınızı ve sorularınızı bekliyoruz.