En Çok Kullanılan Tiyatro Terimleri ve Anlamları

Tiyatroda terimler, adaptasyon, aktrist, aktör, dekor, diyalog, doğaçlama, dram, dublaj, epizot, fars, komeday, kondült, kostüm, kulis, kurgu, perde, reji, rol, sahne, senaryo, tirat, vodvil şeklinde ifade edilirler. Tiyatro terimleri sadece bu seçenekler ile sınırlı olmamakla birlikte farklı olayları, durumları ve kişileri tarif etmek amacıyla kullanılırlar.

Ayrıca Distopik ne demek? Bilgilerini de inceleyebilirsiniz.

Tiyatro Terimlerinin Anlamları Neler?

Tiyatroda terimlerin anlamları şöyledir:

• Adaptasayon: Yabancı dil ile kaleme alınana eseri, yerli isimler ve eklemeler ile yeniden düzenleyerek çevirmektir.
• Aktör: Erkek tiyatro sanatçısı anlamına gelir.
• Aktris: Kadın tiyatro sanatçısını ifade eder.
• Diyalog: Tiyatroda iki veya daha fazla kişinin karşıklı konuşma eylemidir.
• Bale: Tiyatroda dans ve ritmik hareketler ile ifade edilen müzik eşliğindeki, sözsüz gösteri türüdür.
• Dekor: Tiyatro eserine uygun şekilde sahnenin düzenlemesinde kullanılan eşyaların tümüdür.
• Doğaçlama: Tiyatrocunun konuya bağlı kalıp, metin sözlerine bağlı kalmadan içinden gelenleri ifade etmesidir.
• Dram: Konuların acı ve tatlı yanlarının bir arada verildiği temadır.
• Entrik Unsur: Tiyatro eserinin okuyucu ve izleyicide merak uyandıracak detaylara sahip olmasıdır.
• Dublaj: Yabancı bir tiyatro veya film eserinden yerli dile uyarlama yapma almamı taşır.
• Dublör: Yedek rol oyuncularıdır.
• Fars: Basit ve hareketli komedi örgüsü anlamına gelir.
• Fasıl: Bölüm veya perde demektir.
• Feeri: Doğa üstü olayların kişisel dekor öğelerinin arasında gösterilmesidir.
• Fuaye: Tiyatro aralarında oyuncuların ve seyircilerin dinlenmesi için ayrılmış olan alanların ismidir.
• Jest: Oyuncuların yüz, el, kol ve ayaklarda yaptıkları hareketlerdir.
• Koro: Kadın ve erkeklerden oluşturulan şarkıcı gurubuna verilen isimdir.
• Kanto: Tiyatro eserinde öncelikle kadın tiyatrocunun dans ettiği ve şarkı söylediği bölümdür.
• Kabare: Güncel konulara ilişkin detayların eleştirisel biçimde sahneye aktarılmasıdır.
• Kondült: Rol sırası gelen tiyatrocuya sahneye çıkması gerektiğini anımsatan kişidir.
• Kostüm: Rol için giyilmesi gereken kıyafet ve aksesuarlardır.
• Kulis: Tiyatro sahnesinin arkasında yer alan ve tiyatrocuların hazırlandığı alandır.
• Muhavere: Tiyatro kahramanlarının, oyun içi kendilerine ait konuşmalarıdır.
• Perde: Bit tiyatro oyununun bölümlerinden her birine verilen isimdir.
• Replik: Oyuncuların birbirlerine söyledikleri kelimelerden her birine verilen isimdir.
• Refji: Oyunun yönetilmesinden sorumlu kişileri ifade eder.
• Rejisör: Oyundaki rolleri dağıtan ve düzenleyen birey veya yönetmendir.
• Revü: Oyun öncesi sergilenen müzikli açılış oyunudur.
• Tirat: Oyuncunun sahnede uzun ve kesintisiz şekilde konuşmasıdır.
• Temsil: Tiyatro oyununu sahnede oynamaktır.
• Tuluat: Tiyatro oyununu yazılı bir metine bağlı kalmadan baştan sona sergileme işlemidir.
• Volvid: Tiyatro oyununun hareketli ve eğlenceli konulara dayanan, güldürü modelidir.

Tiyatro Türleri Nelerdir?

Tiyatro çeşitleri şu şekilde sıralanır:

• Trajedi: Korku, heyecan, acındırma telkinleri ile ders vermek amacıyla oluşturulan tiyatro performanslarıdır. Bu eski tiyatro çeşidi, Şiirsel bir dil ile yazılması ve belirli yazım kurallarına uyulması özellikleri ile diğer türlerden ayrılır. Yunana tanrısı Dionysos’un şenliklerinde yapılan yarışmalardan doğmuştur. Genellikle beş perdelik oyunlar olarak sergilenirler. Oyun sahnesinin bir köşesinde ise koro yer alır. Kader, ahlak, töre ve gelenek temaları işlenir.
• Drama: Trajedi ile komediyi bir arada işleyen tiyatro çeşididir. Tiyatroda sadece Aristokrat zümrenin hikayelerine yer verilmesinin yetersiz olduğu düşünüldüğü anda ortaya çıkmıştır. Üç perdeden beş perdeye kadar oynana ve düzyazı, şiir çeşitlerinde kaleme alınan oyunlardır. Kanlı, çirkin ve gerçekçi detayları seyirciye aktarmaktan kaçınmayan bir tiyatro türüdür. Umut, kuşku, neşe, tasa, facia, komik davranışlar, drama tiyatrosu kapsamında sahneye yansıtılır.
• Komedi: Hayatın ve bireylerin gülünç taraflarını sergilemeye dayanan tiyatrı türüdür.
• Töre Komedisi: Toplumun aksak taraflarını töre ve geleneklerde yer alan tutarsızlıkları, eleştirel dil ile sahneye taşıyan oyunlardır.
• Entrika Komedisi: Şaşırtıcı öğeleri ile öne çıkan ve kandırmacaya dayanan oyunlardır. İnsanların birbirlerini aldatmaya çalışırken yaşadıkları komik durumlar aktarılır.
• Karakter Komedisi: Bu oyunlarda bir karakterin özellikleri abartılarak seyirciye aktarılır. Tiyatro temasında, aç gözlülük, cimrilik, duygusallık, kıskançlık gibi hisleri yaşayan bir karaktere yer verilir.
• Opera: Tiyatro oyununun konuşmak yerine şarkı söylenerek sahneye aktarılmasıdır. Oyun sırasında müzik yer alan perdelere yer verilir.
• Pandomim: Düşünce ve duyguları çeşitli eşyalar, mimikler ve müzik ile her hangi bir konuşma gerçekleştirmeden ifade etme sanatıdır. Pandomim, evrensel bir tiyatro dili olarak kabul edilir.

Tüm bu türlerin haricinde günümüz modern tiyatrosu kapsamında sadece tek bir mekan ve tekbir zaman kavramı üzerinden devam etmeyen, farklı ve yaratıcı fikirlere yer verilen tiyatro oyunları sahneye koyulur. Modern tiyatro çeşidinde özellikle komedi alanında absürt hareketleri yaparak seyirciyi güldürme, sıra dışı dans ve jestler ile dikkat çekme teknikleri kullanılır.

İnsanlar neden ot yemiyor? Merak edilen bilgilere yazımızdan bakabilirsiniz.

Tiyatro Komedisinin Özellikleri Neler?

Komedi tiyatronun nitelikleri şu şekilde sıralanır:

• Amacı seyircileri güldürürken düşündürmektir.
• Her türlü kaba söze ve şakaya yer verilmesi serbesttir.
• Konuların geneli günlük hayat içerisinden alınır.
• Ana ve yan Kahramanlar halkın içinde bulunan karakterlerden seçilir.
• Üç birlik kuralına uyumlu yazım tekniği kullanılır.
• Diyalog ve koro eşliğinde hazırlanan komediler 5 perde şeklinde sahneye çıkarılır.
• Manzum olarak düzenlemesi yapılır.
• Sadece tek bir karakter üzerinden komik olaylar işlenirken, belirli bir arkadaş gurubunun veya ailenin başından geçenler konu alınabilir.
• Sahne performansında oyun girişi ortası ve son aşamasında seyirciden pozitif etki alma amacı taşıyan bir tiyatro şeklidir. Performans kapsamında seyircilerin güldürülebilmesi önem taşır.
• Komedi tiyatrosu kapsamında doğaçlama yönteminden yararlanma imkanı bulunur. Tiyatrocular aşırı jestleri kullanmayı tercih ederler.
• Töre, entirika ve karakter komedisi şeklinde 3 ana çeşidi bulunur.

Tiyatroda Agora Ne Demek?

Tiyatroda Agora’nın anlamı, pazar yeri olarak bilinir. Antik tiyatroya ilişkin yapılar ortaya çıkmadan önce, oyunların pazar yeri basamaklarında sergilenmesinin tercih edildiği kaynaklarda yer alır. İlerleyen safhada ise Diyonizos Şenlikleri kapsamında Atina Akropolis’in doğu yamacındaki alanda oyunlar sergilenmeye başlanmıştır.

Tiyatroda Alegori Ne Demek?

Tiyatroda Alegori, belirli bir düşünceyi, ahlak kategorisini veya kavramı kişiselleştirerek canlandırmaktır. Canlandırma yoluyla, alegori, simgeden ayrılır. Simge kişisel bir özeti sunarken alagort, imgesel bütünlükte genel özeti sunar.

Agon Nedir?

Agon, Antik tiyatroda ozanlar ve oyuncular arasında sözlü olarak yapılan yarışma çeşididir. Yunan tragedyasında savsöz ve karşı savsöz kavramı bulunur. Bir çatışma halinde öneri ve karşı öneriler ile ortaya koyulan tartışma sahnelerine Agon adı verilir.

Antrakt Nedir?

Antrakt, Tiyatro oynanışında sahnenin düzeltilmesi, bir sonraki perde için tiyatrocunun hazırlanması amacı ile verilen moladır. Bu mola kapsamında izleyicilerin dinlenmesi için de zaman tanınır.

Tarihi Tiyatro Akımları Neler?

Tarihi tiyatro modelleri şu şekilde sıralanır:

• Avangart Tiyatro: Yenilikçi ve deneysel tiyatro uygulamalarının kullanıldığı oyunların tümüdür. Genel geçerlik kazanın anlatımları yeni biçimler, alışılmışın dışında hitaplar ve hareketler eklenir.
• Anarşi Tiyatrosu: Fransa’da 1881 yılı ile birlikte ortaya çıkan ve Birinci Dünya Savaşına kadar süren ekonomik bunalım etkisi ile işçi sınıflarını konu alan tiyatro eserlerinin tümüdür.
• Anlamsızlık Tiyatrosu: İnsanların yaşama ve doğaya karşı giderek uyumsuz hale gelmesini konulan tiyatro biçimidir. İkinci dünya savaşı ardından Fransa’da ortaya çıkmıştır.
• Anomin Tiyatro: Kimin yazdığı belli olmayan tiyatro oyunudur. Pabupçu Ahmet’in Maceraları, ortaçağ dinsel oyunları, commedia dell’arte senaryoları anonim tiyatro örnekleridir.
• Anti Tiyatro: Kabul edilmiş tiyatro terimlerini ve kurallarını kabul etmeyen, her yönden kural dışı tiyatro akımı oluşturmaya çalışan deneysel yazarların ortaya çıkardığı oyunlardır.
• Antik Yunan Tiyatrosu: İ.Ö 2. Yüzyılda kadar uzanan tiyatro türüdür. Bu türde birinci oyuncu rol gereği seyircinin duyacağı biçimde konuşurken, diğer oyuncunun söylediklerini duymadığını varsayıp, bu yönde rol sergiler. Oyuncu doğrudan seyirciye dönerek konuşur ve diğer oyuncu ile göz temasında bulunmaz.
• Arkalik Tiyatro: Tiyatronun henüz örgütlenmediği dönemlerde sergilenen küçük çaplı gösterilere verilen isimdir.
• Auto Sacremantale: İspanyandaki ilk dinsel tiyatro oyunlarıdır. Kutsal kitaplardan öyküler, ermişlerin yaşantıları, bu tiyatro çeşidinde sergilenir.

Tiyatroda Asal Düğüm Nedir?

Tiyatronun asal düğümü, Baş oyun karakterinin en çok direndiği ve en yüksek gücü harcadığı tiyatro oyunun orta bölümünün başlangıcıdır. İlk asal düğümde gösterilen performasa bağlı olarak oyunun gidişatından ve bitim öncesi en yüksek performansın sergilenmesi gereken son asal düğümdeki başarı hakkında tahmin yapılır.

Herkes için kötü olan alışkanlıklar yazımızı da inceleyebilirsiniz.

Tiyatroda Tablo Nedir?

Tiyatro tablosu,  tiyatroda bir perdelik süreden daha kısa olan performans sürelerine verilen isimdir. Bir perdelik oyun çeşitli tablo sürelerine bölünerek belirli bir program kapsamında oluşturulur. Bu tabloların süreleri ise olayın anlatılış başlıklarına bağlı olarak farklı sürelerde yaralanır.

Tiyatroda Üç Birlik Kuralı Nedir?

Tiyatroda üç birlik kaidesi hakkında detaylar şu şekilde sıralanır:

• Üç birlik kuralı olay, zaman ve mekan birliği anlamına gelir.
• Aristotoles’in tragedya anlayışının bir ürünü olarak ortaya çıkmıştır.
• Trajedi ve komedi eserleri bu kurala uyarken, dramda bu kurala uyma zorunluluğu görülmemiştir.
• Olay Birliği: Tüm hikayenin tek bir ana tema konusu etrafında dönmesi anlamına gelir.
• Zaman Birliği: Tiyatroda konu alınana olay saat içinde başlayan ve biten bir olaydır.
• Mekan Birliği: Belirli bir yerde başlayan tiyatro oyunu yine aynı yerde sona erer.

Özellikle Komedi türü üç birlik kuralına uygun şekilde sahneye koyulur.

Üç birlik kuralı yanında tiyatro oyuncularının daha iyi performans sergileyebilmesi ve tiyatro sanatının icrası sırasında tüm konuların anlaşılır biçimde ortaya koyulması için terimler kullanılmalıdır. Tiyatro oyununun kaleme alınması, sanatçıların ezberleri, provalar ve sahnede sergileme aşamalarının tümünde tiyatro terimleri üzerinden mesleki iletişim kurulur.

Modern Tiyatronun Özellikleri Nelerdir?

Modern tiyatronun nitelikleri şu şekilde sıralanır:

• Klasik tiyatronun kalıpları modern tiyatroda yıkılmıştır.
• Yaşamı kalsik tiyatrodaki gibi yüzeysel olarak anlatmak yerine, iç yüzleri ile ortaya koyar.
• İnsanların zengin iç dünyalarını ve hayallerini açığa çıkartan hikayelere sahiptir.
• İnsanın karmaşık iç dünyası ile ilgili konuları ele alırken komedi öğelerini de konulara ekler.
• Modern tiyatroda sahnede saçma olarak gözüken ama komik olan sözler söylenip, aşırı hareketler yapılabilir.
• Sadece günlük hayta bağlı olaylar değil gelişen çağın bilim kurgusal konuları da esprili bir dil ile ele alınır.
• Modern Türk Tiyatrosu, dram, komedi ve trajedi çeşitleri üzerinden sahneye koyulur.
• Çağdaş tiyatro sahnede metne dayalı olarak sergilenirken, belirli zaman dilimlerinde oyuncuların doğaçlama hareketlerine izin verilir.

Montessori eğitimi nedir? Merak edilen bilgiler için yazımızı okuyabilirsiniz.