Nörotransmitter Nedir? – Sinir Sistemindeki Önemi Ne?

Nörotransmitter kavramı, sinir sistemi içerisinde yer almaktadır. Sinir sisteminin temel yapısı olan nöronlar arasındaki iletişimi sağlayan kimyasala verilen isim olan Nörotransmitter, sinir sistemi içerisinde oldukça önemli bir yere sahip olmaktadır.

Sinir sistemindeki haberleşme organı olarak da bilinen Nörotransmitterler, elektrik akımı yoluyla beyindeki nöronların birbiri ile bağlantı kurmasını sağlamaktadırlar. Oldukça küçük yapılarak olarak bilinen bu kimyasallar özellikle ruhsal sağlık alanında önemli bir etkiye sahip olmaktadırlar.

Nörotransmitterler beyin içerisinde farklı isimlerle adlandırılabilmektedir. Özellikle yaşadığımız pek çok duygunun karşılığı beynimizdeki Nörotransmitter kimyasalları aracılığıyla uyarılmaktadır. Mesela günlük yaşamda mutluluk ve heyecan duygularımızın karşılıkları Dopamin ta da Serotonin kavramları da beyin içerisindeki Nörotransmitterler arasında yer almaktadır.

Duyguların yanı sıra günlük yaşamsal aktivitelerimizi doğru yapmamıza da kaynaklık eden Nörotransmitterler, doğru bir etkileşim sağladıklarında fiziksel anlamda da sağlıklı olmamıza kaynaklık etmektedirler.

Nörotransmitter nedir konusuna kısaca değindik. Şimdi detaylara geçelim.

Beynimizde Kaç Çeşit Nörotransmitter Bulunur?

Beynimizde bulunan Nörotransmitter çeşitleri, uyarıcı ve engelleyici olmak üzere iki farklı gruba ayrılmaktadır. Bu iki grupta da yaşamsal aktivitelerimiz üzerinde farklı etkiler bulunmaktadır.

Uyarıcı olarak adlandırılan Nörotransmitterler özellikle fiziksel faaliyetlerimiz ile ilgili alanları kontrol etmektedirler. Beyni uyararak harekete geçmesini sağladıkları için uyarıcı olarak adlandırılmaktadırlar. En çok bilinenleri şu şekilde sıralanmaktadır:

• Dopamin: Kan basıncını yükseltmesi ve kalp atışlarını hızlandırması nedeniyle heyecan duygusuna karşılık gelebilmektedir. Dopamin eksikliğinin olması durumunda odaklanma problemlerinin yanı sıra hatırlama güçlüğü de meydana gelebilmektedir. Bu nedenle odaklanmayı arttırmak amacıyla da Dopamin içeren ilaçlar önerilebilmektedir.
• Adrenalin: Doğrudan hareket gerektirmektedir. Kalp atışını hızlandıran ve nabzı yükselten bir etkisi bulunmaktadır.
• Histamin ise bağırsaklar ile doğrudan ilişkili bir hormonu etkiler. Bağırsakların düzenli çalışması için temel yapıdır. Beyin ve bağırsağın eş zamanlı çalışmasının ve bozulmalardan birlikte etkilenmesinin nedenleri arasında yer almaktadır.

Bunların yanı sıra uyarıcının tam karşıtı olan engelleyici Nörotransmitterler de bulunmaktadır. Beyindeki uyarıları belirli anlamda düzenledikleri için engelleyici olarak adlandırılmaktadırlar.  Sakinlik ve denge içeren bu Nörotransmitterler arasından en çok bilinenler şu şekilde sıralanmaktadır:

• Seratonin: Dengeli bir ruh hali için gerekli olmaktadır. Özellikle ruhsal bozukluklarda Seratonin desteği yapılmaktadır. Mutluluk hormonundan farklı olarak daha dengeli bir ruh halini içerdiği için mutlaka yeterli düzeyde bulunması gerekmektedir.
• Asetilkolin: Öğrenme mekanizması olarak bilinir. Hafızanın güçlü kalması için bu Nörotransmitterler iyi çalışmalıdır. Aynı zamanda öğrenmenin kalıcı olmasını da sağlamaktadır.
• Dopamin: Uyarıcı olduğu gibi engelleyiciler arasında da yer almaktadır. Fakat ağırlıklı olarak uyarıcı niteliği bulunmaktadır.
• Endorfin: Mutluluk hormonu olarak bilinir. Acı hissini gidermekte ve haz duygusunu hissettirmektedir.

Bunların yanı sıra farklı isimlerde de engelleyici Nörotransmitter çeşitleri bulunmaktadır. Fakat engelleyici Nörotransmitter özellikleri genellikle sakinleştirici ve denge kurucu olarak bilinmektedir.

Mantolama nedir, faydaları nelerdir? Bilgilerine yazımızdan bakabilirsiniz.

Nörotransmitter Nedir konusunu detaylıca incelemeye devam ediyoruz.

Nörotransmitter Çeşitleri Ruh ve Beden Sağlığını Nasıl Etkiler?

Nörotransmitter çeşitlerinin sağlığımız üzerindeki etkileri, fizyolojik ve psikolojik olarak iki gruba ayrılmaktadır. Fakat her iki gruptaki problemler de birbiri ile ilişkili olmaktadır. Örneğin Nörotransmitterler sağlıklı çalışmadığında stres ortaya çıkmaktadır ve bununla beraber uyku, beslenme sorunları oluşmaktadır.

Nörotransmitterler ile ilgili olarak doğru çalışmaları üzerine değerlendirme yapılması gibi eksikliği ya da fazlalığı durumlarında da farklı hastalıklara neden oldukları bilinmektedir. Örneğin Dopamin eksikliği durumunda Alzheimer hastalığı riski yükselmekteyken Dopamin fazlalığı ile şizofreni ortaya çıkabilmektedir.

Bunların yanı sıra en çok bilinen Nörotransmitter çeşidi olan Serotonin eksikliği de depresyon tanısının başlıca nedenleri arasında yer almaktadır. Bunların her biri göz önünde bulundurulduğunda Nörotransmitterler nedeniyle fiziksel ve ruhsal hastalıkların oluştuğu bilinmektedir.

Nörotransmitter İle İlgili Video Anlatımı

Nörotransmitter Nedir konusuyla ilgili izleyebileceğiniz bilgilendirici bir video.

Nörotransmitterler Hangi Hastalıklara Neden Olur?

Nörotransmitterlerin neden olduğu hastalıklar, şu şekilde sıralanabilmektedir:

• Epilepsi
• Motor Disfonksiyon
• Hareket Bozuklukları
• Parkinson
• Alzheimer
• Anormal Göz Hareketleri
• Konuşma Bozuklukları
• Gelişim Geriliği
• Nörolojik Bazı Hastalıklar
• Psikiyatrik tanılar

Bunların yanı sıra doğrudan Nörotransmitterler nedeniyle ortaya çıkmayan fakat dolaylı yoldan etkilerinin bulunduğu hastalıklar da bilinmektedir.  Dolayısıyla Nörotransmitter adı verilen kimyasalların, genel vücut sağlığı üzerinde büyük etkileri olduğu tıp literatürde yaygın olarak bilinen bir bilgidir.

Asetilkolin Nedir?

Asetilkolin kavramı, hem uyarıcı hem de engelleyici grup içerisinde yer alan bazı Nörotransmitterler olarak bilinmektedir. Ön beyin bölgesinde bulunan bu Nörotransmitterler doğrudan öğrenme ve kalıcı hafızayı etkilemektedirler.

Beynin hipokampus denilen bölgesinde yer almakta olan Asetilkolin, eksik olması durumunda bu bölgenin asıl işlev, olan hatıraların yok edilmesine neden olabilmektedir. Bu sebeple Alzheimer hastalarında genellikle Asetilkolin eksikliği bulunmaktadır. Eksikliğin yanı sıra bu bağlantıların bozulmaya başlaması da aynı şekilde Alzheimer hastalığına neden olabilmektedir.

Asetilkolin Nörotransmitterleri aynı zamanda felç oluşumuna da neden olabilmektedir. Ön beyinde oluşan bazı tahribatların kas hareketlerini engellediği ve dolayısıyla felç ya da inme gibi hastalıkların oluşmasına kaynaklık ettiği bilinmektedir.

Norepinefrin Nedir?

Norepinefrin kavramı, psikiyatrik tanısı olan pek çok hastalığın nedeni olan Nörotransmitterler arasında yer almaktadır. Norepinefrin bozulmalarında ya da eksikliğinde şu hastalıklar görülebilmektedir:

• Dikkat eksikliği
• Hiperaktivite bozuklukları
• Beslenme bozuklukları
• Duygu durum bozuklukları

Metaplazi nedir, kansere dönüşür mü? Hakkında bilgiler yazımızdadır.

GABA Nedir?

GABA adlı Nörotransmitterler, yaşamsal aktiviteleri en çok etkileyen bağlantı kimyasallarından birisi olarak bilinmektedir. Kas hareketlerini doğrudan etkilemektedir. Bu nedenle eksikliğinin tespit edilmesi ya da bozukluk meydana gelmesi durumunda şu hastalıklar görülebilmektedir:

• Vücut kasılmaları
• Şuursuzluk
• Nefes darlığı
• Havale

Bu hastalıklar aynı zamanda daha kalıcı bir hasara da sebep olabilmektedir. Bu nedenle tespit edilmesi halinde uzmanlar tarafından anlık müdahale edilerek gerekli ilaç kullanımlarına başlanmaktadır.

Adrenalin Nörotransmitterler Arasında Yer Alır Mı?

Adrenalin Nörotransmitterler arasında en çok bilinen kimyasal olarak yer almaktadır. Tansiyonu doğrudan etkilemekle birlikte aynı zamanda kalp atışını hızlandırmakta ve kan basıncını da yükseltmektedir.

Adrenalin aynı zamanda Epinefrin olarak adlandırılmakta olup insomnia adı verilen uyku probleminin de kaynakları arasında kabul edilmektedir. Bu nedenle uyku sorunlarının genel olarak kontrol mekanizması olmasa da seviyesinin uyku problemleri ile ilişkili olduğu söylenmektedir.

Adrenalin eksikliği ya da doğru bir şekilde çalışmaması gibi durumlarda dikkat eksikliğinin de görüldüğü bilinmektedir. Bu nedenle odaklanmayı arttırıcı bir niteliği olduğunu söylemek mümkün olmaktadır.

Histamin Nedir?

Histamin Nörotransmitteri beyin ve bağırsak arasındaki işleyişi doğrudan etkilemektedir. Özellikle bağırsakların sağlıklı bir şekilde çalışması için öncelikle beyinde yeterli düzeyde Histamin olması gerekmektedir.

Bağırsakları doğrudan etkilemesinin yanı sıra mide, tükürük, böbrek üstü bezlerini de doğrudan etkilemektedir. Kılcal damarları üzerindeki etkisi nedeniyle de tansiyon düşürücü bir etlisi olduğu bilinmektedir.

Histamin eksikliği ya da fazlalığının yanı sıra doğru çalışmaması gibi durumlarda da vücutta karıncalanma ya da kaşıntı oluşması söz konusu olabilmektedir. Bu nedenle bağırsak düzenleyiciler kullanılırken aynı zamanda Nörolojik anlamda da destek gerekli olmaktadır.  

Kolostomi nedir? Bilgilerini de inceleyebilirsiniz.

Nörotransmitterler Beyni Nasıl Etkiler?

Nörotransmitterlerin beyni etkilemesi, iki farklı yolla mümkün olmaktadır:

• İyon kanalları aracılığıyla yanı elektrik yüklü parçacıklar ile nöronların değişime uğramasını ifade eden yoldur. Nörona yapışması durumunda hareketsiz olan nöronun titreşime geçerek uyarını almasını sağlamaktadır. Nörotransmitter uyarım mekanizması olarak bilinmektedir.
• Metabotropik yoluyla yani nöron zarı üzerinden uyarıcının verildiği bir yöntemdir. Aynı zamanda nöron ile kurulan etkileşimin sonucunda yeni kimyasalların üretimini de sağlamaktadır. Bu durumda bir protein salgılanmasını gerçekleşmiş olmaktadır.

Nörotransmitter Nedir konusuyla ilgili yorumlarınızı ve sorularınızı bekliyoruz.