Amonyak, azot ve hidrojen atomlarından oluşan renksiz ve keskin kokulu gaz bileşiğidir. Bir azot ve üç hidrojen atomundan oluşan amonyak, kullanım oranlarına göre insan sağlına zararlı ve yararlı etkiler yapan bir maddedir.
İçindekiler
Amonyak Zararları Nelerdir?
Amonyağın sakıncaları şu şekilde sırlanır:
- Solunduğu zaman zehirleyici etki yapar.
- Vücutla teması halinde her bölge için tahriş edici etkisi bulunur.
- Sıvı hali ile vücutla temas ettiğinde ciltte şiddetli soğuk yanık oluşur.
- Sıvı amonyak göz ile temas ederse kalıcı hasarlar meydana gelir. Amonyağın buharı göz ile temas halinde sulanma ve kaşıntıya neden olurken direk temaslarda kalıcı hasar söz konusudur.
- Yutulması halinde mide, bağırsak ve yemek borusunda tahriş meydana gelir.
- Düşük oranlarda uzun süre solunması üst solunum yolu rahatsızlıklarını beraberinde getirir.
- Ciğerde ödem oluşumuna neden olur.
Bu gibi zararları olan amonyağın cilde teması halinde cilt yüzeyini bol su ile durulama işlemi ilk yapılacak müdahaledir. Amonyak yutulduğunda ise bol içilmeli ve en kısa sürece bir hastaneye başvurulmalıdır.
Hat sanatı nedir? Yazımızı da inceleyebilirsiniz.
Sıvı Amonyak Nedir?
Akışkan amonyak, 10 derecelik bir ısı ve atmosfer basıncının etkisi ile sıvı hale ulaşan, gübre olarak kullanım amacı ile doğrudan toprağa dökülebilen amonyak cinsidir. Bir litrelik su içinde 1300 litre amonyak çözülür. Piyasada amonyak olarak satışı yapılan ürünlerin birçoğu amonyağın sulu çözeltisi olan amonyum hidroksittir.
Vücuttaki Amonyak Ne Demek?
Vücudun amonyağı, bağırsak bakterilerinin ve proteinin sindirimi esnasında vücudun hücreleri tarafından üretilen bir birleşiktir. Karaciğere taşınan amonyak, bu alanda üre ve glutamine dönüştürülen bir atık çeşididir. Üre işlem ardından böbreklere taşınıp, idrar olarak dışarı atılır. Diğer amonyak kaynaklarını ise böbrek ve kaslar üretir.
Amonyak Asit Mi Baz Mı?
Amonyağın asit veya baz olması hakkında görüş bildirilirken, sulu çözeltilerinde OH negatif iyonu vermesi sebebi ile amonyağın baz cinsinden olduğu belirtilir. H pozitif iyonu veren maddeler ise asittir. Bu işlemin test edilmesi için amonyağın su içinde iyonlaştırılması yöntemi kullanılır.
Şahmeran hikayesi hakkında bilgilere de bakabilirsiniz.
Amonyak Kullanım Alanları Nelerdir?
Amonyağın kullanıldığı yerler şu şekilde sıralanır:
- Amonyak gübre olarak kullanılır.
- Gübre üretiminde bir madde olarak kullanılır.
- Nitrik asit üretimi,
- Endüstriyel soğutma sistemlerinin yapımında,
- Kimya sanayinde ilaç üretiminde,
- Boya, tuz, naylon, plastik gibi malzemelerin üretimindeki ısıl işlemde hidrojen ve azot kaynağı olarak,
- Gübrenin ham maddesi Nirat’ın açığa çıkması için gaz nitrür işleminde parça yüzeyine azot emdirme amacıyla kullanılır.
- Amonyak, klima üretiminde,
- İlaç sentezlemede,
- Gümüş üzerindeki ve kumaşlardaki yağ lekelerini temizlemekte,
- Yanmaz kağıt üretiminde,
- Sentetik elyaf üretiminde,
- Lastik üretiminde pıhtılaşmayı önleme,
- Rafine petrolün asit içerikli yan ürünlerinin nötrleştirme,
- Bakalit ve reçine elde etme işleminde kullanılır.
Bu alanların tümünde tercih edilen amonyak son derece zehirleyici bir madde olası sebei ile üretim aşamalarında belirli ölçüler üzerinden kullanılır.
Amonyağın Özellikleri Nelerdir?
Amonyağın nitelikleri şu şekilde sıralanır:
- Amonyak için donma noktası -72 oC olarak ifade edilir.
- Kaynama noktası 28 oC olarak bilinir.
- Su içinde olan çözünürlüğü sonsuzdur.
- Özgül ağırlığı 0,906 gr/santimetreküp olarak hesaplanmıştır.
- Görünüşü berrak ve renksizdir.
- Boğucu bir kokuya sahiptir.
- Saf bir amonyak % 99,9 oranında amonyak içerir.
- Sıvı amonyak ise sulu çözelti gurubuna girer.
- Amonyak, azot ve hidrojen atomlarından oluşur.
- Bileşiminde -3 azot içerikli protein ve üre gibi organik maddeler yer alır.
- Bu maddelerin bakteri etkileri ile bozulması amonyağı ortaya çıkarır.
- Amonyak, oda sıcaklığında gaz halinde bulunur.
- Aşındırıcı ve zehirlidir.
- Düşük sıcaklıklara sahip olan ortamlarda bulunana amonyak patlama etkisine sahiptir.
- Bağsız çift elektronlarının bulunması etkisi ile molekül şekli üçgen piramit formundadır.
- Amonyağın molekülleri polar özellik gösterir buna bağlı olarak, farklı atomlar arasında bağ oluşturma görevindedirler.
- Geçiş elementlerinin tümü ile kompleks bileşik oluşturma özelliği taşır.
- Amonyak, bozulup çürüyen bitki kalıntılarından ve hayvan ölülerinden doğal olarak açığa çıkma niteliğine sahiptir.
- Proteinlerin çürümesi ardından havaya yayılarak, hava ile karışır.
İçinde Amonyak Bulunan Maddeler Neler?
İçeriğinde amonyak olan maddeler şu şekilde sıralanır:
- Karbonat,
- Hava,
- Yağmur,
- Gübre çeşitleri,
- Tuz,
- Plastik, boya, araç lastikleri,
- Klima,
- Patlayıcı maddeler,
- Temizlik malzemeleri,
- İlaç sentezleri,
Bu yapıların içerisinde belirli miktarlarda amonyak bulunur.
Pablo Escobar kimdir? Bilgilerine yazımızdan ulaşabilirsiniz.
Amonyak Yararları Nelerdir?
Amonyak faydaları şu şekilde sıralanır:
- Sağlık alanında birçok çözeltinin elde edilmesine yardımcı olur.
- Tedavilerde ağız yoluyla alınan ilaçlar ve solüsyon çeşitleri belirli oranda amonyak ile elde edilir.
- Asit zehirlenmesinde baz içerikler dengemle için kullanılır.
- Belirli oranda başka maddelerle karışımı halinde ortaya çıkan etki ile kremler yoluyla cilt rahatsızlıklarını giderir.
- Anfizem ve tetanos problemlerinde başvurulan maddedir.
- Arı, örümcek ve akrep gibi canlıların sokması halinde iyileştirici etki sağlar.
Amonyağın Tarihçesi Nedir?
Amonyağın tarihi geçmişi hakkında bilgiler şu şekilde sıralanır:
- Amonyağın geçmişi Eski Mısır’a dayanır.
- Mısır’da Amon tapınağının ısıtılması için deve tezeklerinin kullanıldığı tarihi kaynaklarda yer alır. Deve tezeğinden gaz olarak çıkan amonyak ise tapınakların tavan bölümlerinde nişadır adı verilen amonyum klorürü biriktirir.
- Ortaçağ’da ise geyik boynuzlarından elde edilen amonyağın kullanıldığı bilgisi tarihi kaynaklarda yer alır.
- Iraklı bilim insanı El-Cahiz 800’lü senlerin başında, zooloji ve antropolojinin öncülerinden biri olarak, hayvan gübresi üzerinden kuru distilasyon yoluyla ilk kez amonyak elde etmiştir.
- Amonyağın çözelti hali ise 15. Yüzyıldan bu yana birden farklı sektör dalında üretim aşamalarında kullanılır.
- 1774 senesinde ise Joseph Priestley kimyasal deneyler ile uğraşırken ilk kez saf amonyağı keşfetmiştir.
- Pristley, 1774’te nişaıdr ve kireç taşını ısıtma yöntemi üzerinden elde ettiği Amonyağa ‘’ alkali ve bazik hava’’ ismini vermiştir.
- 1785 yılında ilk kez amonyak bileşimi ortaya çıkarılmıştır. Bu işlem Fransız kimyager Claude Louis tarafından gerçekleştirilmiştir.
- Amonyak sentezinin tam anlamı gerçekleştirilmesi ve amonyak ile endüstriyel üretime geçiş yapılması ise İkinci Dünya Savaşı öncesidir. Savaşta deniz altıların gizlenmesi amacı ile amonyak gazından elde edilen asit buharı kullanılmıştır.
Hedonizm nedir? Merak edilen bilgiler yazımızdadır.